Bắc Giang tăng cường các hoạt động phòng, chống lao động trẻ em

Nhiều trẻ em có nguy cơ cao tham gia lao động trái với quy định của pháp luật

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Bắc Giang hiện có gần 480.000 trẻ em (chiếm khoảng 25% dân số), trong đó có trên 3.500 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, khoảng 50.000 trẻ em có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt. Phần lớn số trẻ em có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt là trẻ em sống trong gia đình nghèo, cận nghèo, gia đình có vấn đề xã hội (cha mẹ ly hôn, ly thân; bạo lực gia đình; có người nhiễm HIV/AIDS, nghiện ma túy; cả cha và mẹ đi làm ăn xa...) nên không quan tâm nhiều đến con em mình. Trẻ em có nguy cơ rơi vào hoàn cảnh đặc biệt là nhóm trẻ em yếu thế, rất nhạy cảm, dễ bị sao nhãng, bỏ mặc, bị lôi kéo vào các tệ nạn xã hội, bị xâm hại, lao động sớm...

Dự báo, trong thời gian tới, tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Bắc Giang mạnh mẽ, việc mở rộng các khu công nghiệp, hợp tác xã trên khắp các địa phương trong tỉnh nên sẽ cần một lượng lớn lao động, kèm theo sự gia tăng các dịch vụ như: nhà hàng, quán ăn, nhà nghỉ, nhà trọ, karaoke... Vì vậy, nếu không được quản lý tốt sẽ nảy sinh các vấn đề tiêu cực đối với trẻ em, trong đó sẽ phát sinh tình trạng trẻ em tham gia lao động trái với quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, vẫn còn một số cấp ủy đảng, chính quyền, đặc biệt là cấp xã (địa phương trực tiếp quản lý trẻ em) chưa quan tâm đúng mức đến công tác bảo vệ chăm sóc trẻ em tại địa phương nói chung và phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em nói riêng. Sự phối hợp giữa chính quyền địa phương, cơ quan, tổ chức, đơn vị sử dụng lao động trẻ em và gia đình về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em còn hạn chế. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, kiến thức, kỹ năng về bảo vệ chăm sóc trẻ em; phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em chưa thường xuyên, liên tục. Đặc biệt, cán bộ làm công tác trẻ em ở cấp xã, cộng tác viên thôn, bản, tổ dân phố thường xuyên thay đổi; kinh phí chi sự nghiệp bảo vệ chăm sóc trẻ em ở các cấp còn rất hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới...   

Cần sự vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ của các cấp, các ngành

Để triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Quyết định số 782/QĐ-TTg ngày 27/5/2021 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh Bắc Giang và đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn, rất cần có sự quyết tâm cao, vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ của các cấp, các ngành, các tổ chức, đơn vị liên quan trong việc phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em.

Một trong những “chìa khóa” quan trọng giải quyết tình trạng lao động trẻ em chính là giải pháp về “Tăng cường chất lượng giáo dục, tăng cường sự tiếp cận giáo dục của các đối tượng trẻ em, nhất là trong các hộ gia đình nghèo, cận nghèo và có nguy cơ trở thành lao động trẻ em”. Do đó, Bắc Giang đã đặt trẻ em vào trọng tâm của các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội cũng như các kế hoạch phục hồi hậu dịch Covid-19 của địa phương.

Thực hiện Chương trình phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh, Bắc Giang đặt mục tiêu đến năm 2025 là phòng ngừa, phát hiện, hỗ trợ, can thiệp lao động trẻ em và trẻ em có nguy cơ trở thành lao động trẻ em; giảm tỷ lệ lao động trẻ em và người chưa thành niên từ 5 đến 17 tuổi xuống dưới 4,5%; 100% trẻ em có nguy cơ, lao động trẻ em và trẻ em bị mua bán vì mục đích bóc lột sức lao động khi có thông báo được hỗ trợ, can thiệp kịp thời, được quản lý, theo dõi. Trên 90% trẻ em có nguy cơ trở thành lao động trẻ em được tiếp cận giáo dục phổ thông và đào tạo nghề phù hợp.

Để thực hiện các mục tiêu đó, UBND tỉnh Bắc Giang chỉ đạo các ban, ngành, địa phương quán triệt, triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em. Xây dựng và thực hiện cơ chế phối hợp liên ngành về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em. Truyền thông, giáo dục, vận động xã hội nâng cao nhận thức, trách nhiệm về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em. Nâng cao năng lực của chính quyền các cấp, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, đặc biệt là người sử dụng lao động trẻ em về phòng ngừa và giảm thiểu lao động trẻ em. Chú trọng nâng cao năng lực cho người sử dụng lao động là hợp tác xã, hộ gia đình; người sử dụng lao động trong các làng nghề và khu vực kinh tế phi chính thức; quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ và trong các chuỗi cung ứng. Đồng thời, tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn kỹ năng cho giảng viên nguồn các cấp, các ngành trong tỉnh về phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em.

Đặc biệt, tăng cường phòng ngừa, phát hiện và hỗ trợ, can thiệp lao động trẻ em và trẻ em có nguy cơ trở thành lao động trẻ em. Xây dựng cơ sở dữ liệu, theo dõi, đánh giá; thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật, chính sách về phòng ngừa lao động trẻ em.

UBND tỉnh cũng đã phân công nhiệm vụ cụ thể cho các ban, ngành, đoàn thể tỉnh và địa phương như: Sở Lao động - Thương binh và Xã Hội, Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở Thông tin và Truyền thông, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tài chính, Công an tỉnh, Ban Quản lý các khu công nghiệp tỉnh, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức thành viên, Tỉnh Đoàn, Hội Liên hiệp phụ nữ tỉnh, Liên đoàn Lao động tỉnh, Liên minh Hợp tác xã tỉnh, Hội Nông dân tỉnh, Hội Cựu chiến binh tỉnh, Hội Bảo vệ quyền trẻ em tỉnh và các tổ chức xã hội, UBND các huyện, thành phố.

Trẻ em có quyền được bảo vệ dưới mọi hình thức để không phải lao động trước tuổi, quá thời gian hoặc làm công việc nặng nhọc, nguy hiểm theo quy định của pháp luật. Vậy nên, việc giảm thiểu lao động sớm, ngăn ngừa việc bóc lột sức lao động của trẻ em cần có sự kết hợp hiệu quả giữa các cấp chính quyền, sự hỗ trợ của các tổ chức, gia đình và xã hội.

Bộ Luật Lao động năm 2019 quy định, người sử dụng lao động chỉ được sử dụng người từ đủ 13 tuổi đến 15 tuổi làm các công việc nhẹ theo danh mục do Bộ Lao động – Thương Binh và Xã hội quy định. Khi sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc, người sử dụng lao động phải tuân theo các quy định như: Phải ký kết hợp đồng lao động bằng văn bản với người đại diện theo pháp luật và phải được sự đồng ý của trẻ; phải bố trí giờ làm việc không ảnh hưởng đến giờ học tập của trẻ; bảo đảm điều kiện làm việc, phù hợp với lứa tuổi…