Bảo vệ gan trước khi quá muộn

 

Men gan cao có nghĩa là gan đang bị viêm, tế bào gan bị hủy hoại. Viêm gan có thể do nhiều nguyên nhân: do rượu, do thuốc, do nhiễm độc,… nhưng thường gặp nhất là viêm gan do các loại siêu vi gây ra. Như vậy, gan bị viêm chủ yếu là do mắc phải chứ không phải do di truyền. Điều trị viêm gan như thế nào, kết quả điều trị ra sao tùy thuộc nhiều vào việc xác định được nguyên nhân gây viêm gan để kiểm soát và chữa trị.

 

 

Tổn thương gan do bia, rượu là một quá trình bệnh lý phức tạp. Bia, rượu sau khi uống vào người sẽ được hấp thu từ đường tiêu hóa vào máu và đa phần (>90%) được đưa đến gan để chuyển hóa, thải trừ. Ở người dùng bia, rượu thường xuyên, lượng Acetaldehyde được hình thành quá lớn không được chuyển hóa hết thành Acetat sẽ gắn vào màng tế bào gan gây tổn thương. Quá trình hấp thu và chuyển hóa bia, rượu còn làm phóng thích các gốc oxy tự do, các chất trung gian của phản ứng viêm góp phần tạo nên tổn thương.

 

Thời gian xuất hiện các tổn thương này phụ thuộc nhiều yếu tố: giới tính, cơ địa, tình trạng dinh dưỡng, bệnh đi kèm... nhưng quan trọng nhất là mức độ thường xuyên, thời gian sử dụng và lượng cồn trong bia, rượu đưa vào cơ thể. Các biểu hiện sớm của tổn thương gan do bia, rượu thường ít biểu lộ, khó nhận biết và không đặc thù nên không dễ phát hiện. Một số người bệnh có thể chán ăn, buồn nôn, khó tiêu, đau tức vùng mạn sườn bên phải…

 

Vì bệnh gan do bia, rượu liên quan đến mức độ và tính thường xuyên của lượng cồn đưa vào cơ thể nên không thể nói “sử dụng những nhãn rượu có thương hiệu nổi tiếng, chất lượng tốt thì có thể giảm thiểu khả năng gây bệnh cho gan”. Tuy nhiên, nếu dùng bia, rượu không rõ xuất xứ, tự pha chế thì nguy cơ gây tổn thương gan sẽ rất cao.

 

 

 

 

 

Gan nhiễm mỡ hoặc thoái hóa mỡ gan là tình trạng gan bị tích tụ nhiều chất béo chiếm hơn 5% trọng lượng gan. Nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ được chia làm 2 nhóm: do rượu và không do rượu. Nhóm không do rượu gồm: các bệnh chuyển hóa (tiểu đường, tăng mỡ máu), rối loạn dinh dưỡng (béo phì, suy dinh dưỡng), thuốc điều trị. Các nguyên nhân này làm rối loạn chức năng gan gây giảm oxy hóa axit béo trong gan dẫn đến tình trạng tích tụ chất béo.

 

Diễn tiến của bệnh gan nhiễm mỡ thường qua 3 giai đoạn: gan nhiễm mỡ đơn thuần, viêm gan do thoái hóa mỡ, xơ gan. Gan nhiễm mỡ đơn thuần thường không triệu chứng, diễn tiến lành tính. Nếu bệnh đã qua giai đoạn viêm gan do thoái hóa mỡ thì phải tìm nguyên nhân để xác định liệu pháp điều trị thích hợp, nếu không sẽ diễn tiến đến xơ gan.

 

Hiện nay, vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho gan nhiễm mỡ. Việc điều trị bệnh này tùy thuộc vào sự kiểm soát nguyên nhân gây bệnh (cai rượu; ngưng dùng các thuốc có khả năng gây gan nhiễm mỡ; giảm cân với chế độ ăn kiêng ít chất béo ở bệnh nhân béo phì, điều trị bệnh chuyển hóa…).

 

Một số chế phẩm chức năng được nghiên cứu cho thấy có tác dụng tăng cường chức năng gan, bảo vệ tế bào gan, có thể được sử dụng giúp cải thiện bệnh gan nhiễm mỡ. Anh có thể tìm tại các hiệu thuốc.

 

 

 

Bệnh lý về gan thường gặp nhất là các bệnh viêm gan do siêu vi gây ra, kế đến là do bia, rượu. Các nguyên nhân khác có thể gặp là viêm gan do thuốc, do nhiễm độc chất, do ứ mật, viêm gan tự miễn (tự cơ thể tiết ra chất làm tổn thương gan)… Các bệnh xơ gan, ung thư gan thường là biến chứng, hậu quả của các bệnh gan nói trên khi không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

 

Để phòng ngừa các bệnh gan, điều quan trọng là nhận diện và phòng tránh các nguyên nhân gây bệnh.

 

Đối với các bệnh viêm gan do siêu vi, đến nay người ta đã biết ít nhất 6 siêu vi gây bệnh: A, B, C, D, E, G. Thường gặp nhất ở nước ta hiện nay là viêm gan do siêu vi B và C. Các siêu vi này sau khi xâm nhập vào cơ thể người sẽ đến gan để gây bệnh. Siêu vi viêm gan A và E lây qua đường tiêu hóa, các siêu vi khác lây qua đường: máu, quan hệ tình dục, mẹ lây sang con. Tiêm chủng là biện pháp phòng tránh chủ động hiệu quả nhưng cho đến nay, chỉ có siêu vi viêm gan A và B là có thuốc tiêm chủng. 

 

Để bảo vệ gan, không nên uống nhiều bia, rượu; không tự ý dùng thuốc theo thói quen hoặc theo lời của những người không đủ chuyên môn. Khi cần dùng các thuốc hỗ trợ gan, chỉ nên sử dụng thuốc có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Ngoài ra, việc khám sức khỏe định kỳ và làm các xét nghiệm tầm soát bệnh tại các bệnh viện chuyên khoa gan là cần thiết.