Bệnh viện Nguyễn Tri Phương: Tầm soát miễn phí chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ em trước dậy thì (lần 2)

 

Trẻ tham gia tầm soát sẽ được khám lâm sàng và chụp X-Quang xương bàn tay khi có chỉ định để được đánh giá tuổi xương. Từ đó, các bác sĩ sẽ tư vấn về vấn đề phát triển chiều cao của trẻ. Những trường hợp nghi ngờ chậm tăng trưởng chiều cao sẽ được hướng dẫn các bước xử trí tiếp theo. Đây là lần thứ 2 bệnh viện tổ chức chương trình này. Chương trình diễn ra lần đầu vào năm 2017 đã tầm soát miễn phí cho gần 200 trẻ.

 

Thông thường, trẻ mới sinh có chiều cao 48-52cm, trong năm đầu bé tăng khoảng 20-25cm, sang năm thứ 2 tăng 12cm, năm thứ 3 tăng 10 cm, năm thứ 4 tăng 7cm. Từ năm 4-11 tuổi, trẻ sẽ tăng trung bình 6cm/năm. Đến tuổi dậy thì, bé gái sẽ tăng khoảng từ 6-10cm/năm, bé trai từ 6,5-11cm/năm. Nếu trẻ không đạt mức tăng trưởng chiều cao bình thường đó, cha mẹ nên nghĩ ngay đến việc cho trẻ đi khám và tầm soát chậm tăng trưởng chiều cao sớm.

 

Với nhiều bậc cha mẹ, khi con có dấu hiệu chậm phát triển chiều cao, họ thường cho rằng nguyên nhân là do dinh dưỡng và di truyền. Thực tế, chậm phát triển chiều cao không chỉ liên quan đến yếu tố dinh dưỡng mà còn đến từ nguyên nhân nội tiết (thiếu hormone tăng trưởng), bệnh nội khoa hay do thể trạng... 

 

TS. BS. Trần Quang Khánh, Trưởng Khoa Nội tiết Bệnh viện Nguyễn Tri Phương cho biết: “Với bệnh chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng, trẻ cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời trước tuổi dậy thì mới có thể mang lại hiệu quả tối ưu. Do đó, chương trình phần nào giúp các bậc phụ huynh có điều kiện để tầm soát về tình trạng tăng trưởng chiều cao ở con em mình, từ đó có hướng điều trị sớm nếu nguyên nhân là do thiếu hormone tăng trưởng.”

 

 

 

- Thiếu nội tiết tố tăng trưởng hay còn gọi là hormone tăng trưởng: Khi cơ thể gặp vấn đề về sản xuất và phóng thích hormone tăng trưởng không đủ, dẫn đến một tình trạng gọi là thiếu hormone tăng trưởng. Thiếu hormone tăng trưởng có thể do bẩm sinh hoặc mắc phải do tổn thương tuyến yên, chấn thương đầu nặng, u não hoặc nhiễm trùng dạng viêm màng não và viêm não… Thiếu hormone tăng trưởng có thể bẩm sinh hoặc mắc phải, xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào. Trong một số trường hợp việc thiếu hormone tăng trưởng không xác định được nguyên nhân.
 

- Suy tuyến giáp: Khi cơ thể tiết không đủ hormone tuyến giáp, chậm tăng trưởng có thể xảy ra bởi vì những hormone này tác động trực tiếp lên sự tăng trưởng và chuyển hóa.
 

-Tiền sử gia đình: Khi bố mẹ có chiều cao đều khiêm tốn thì thường con cũng có chiều cao khiêm tốn và ngược lại. 
 

- Thai nhi suy dinh dưỡng, trẻ sinh ra nhẹ cân (suy dinh dưỡng trong tử cung)
 

- Hội chứng Turner: Gặp ở trẻ nữ có bất thường nhiễm sắc thể X

 

- Hội chứng Down
 

- Một số loại thiếu máu, chẳng hạn như thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm
 

- Bệnh mãn tính: Thận, tim, tiêu hóa, hoặc bệnh phổi
 

- Hậu quả của việc sử dụng 1 loại thuốc khi mang thai của bà mẹ
 

- Dinh dưỡng kém: Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong sự tăng trưởng của trẻ. Trẻ suy dinh dưỡng mạn tính sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao.

v.v…

 

Cũng có một số trường hợp không xác định được nguyên nhân gây chậm tăng trưởng chiều cao. Những trẻ như vậy gọi là thấp vô căn.

 

Tỉ lệ thiếu hormone tăng trưởng ước tính chỉ chiếm khoảng 1/4.000 - 1/10.000 trẻ nhưng đây là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến chậm tăng trưởng ở trẻ em. Hormone tăng trưởng là yếu tố quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ em và là hormone đóng vai trò quyết định về chiều cao trong giai đoạn phát triển của trẻ. Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, việc chuẩn hóa quy trình chẩn đoán và điều trị chậm tăng trưởng chiều cao bằng hormone tăng trưởng đã bắt đầu được quan tâm và ngày càng phát triển. Ngoài ra, việc điều trị bằng hormone tăng trưởng không chỉ áp dụng cho trường hợp trẻ chậm tăng trưởng chiều cao do thiếu hormone tăng trưởng mà còn được chỉ định trong các trường hợp gây ra do những nguyên nhân khác như: hội chứng Turner, bệnh thận mãn, trẻ sinh ra nhỏ hơn so với tuổi thai… Việc điều trị bằng hormone tăng trưởng có thể giúp trẻ cải thiện được chiều cao.

 

Khi điều trị thay thế bằng hormone tăng trưởng, để đạt được hiệu quả tối ưu thì việc điều trị đúng thời điểm, đúng liều lượng là rất quan trọng. Trẻ nên được phát hiện sớm và được điều trị trước tuổi dậy thì. Tốt nhất là điều trị trong khoảng độ tuổi từ 4-13 tuổi. Nếu qua “thời gian vàng” này, các sụn xương của trẻ sẽ đóng lại, dẫn đến việc dùng hormone tăng trưởng sẽ không còn tác dụng.