Có nên cho con học trường chuyên?

Cha mẹ hiểu thế nào về trường chuyên?

Có phụ huynh cho rằng, trường chuyên là cái nôi đào tạo nhân tài quốc gia, là nơi sản sinh ra hầu hết các giải học sinh giỏi quốc gia và quốc tế. Có người thì lại nghĩ, học sinh trường chuyên học lệch, chỉ giỏi mỗi môn chuyên, các môn khác chả biết gì. Một số thì lo sợ, cho con học trường chuyên là đánh mất tuổi thơ vì chương trình rất nặng, trường chuyên là “cái lò” luyện thi còn kinh khủng hơn cả “lò” luyện thi đại học.

Sự thật là, theo khoản 1 Ðiều 62 Luật Giáo dục 2019, trường chuyên là trường được thành lập ở cấp trung học phổ thông dành cho học sinh đạt kết quả xuất sắc trong học tập nhằm phát triển năng khiếu về một số môn học trên cơ sở bảo đảm giáo dục phổ thông toàn diện, tạo nguồn đào tạo nhân tài, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.

Hệ thống trường chuyên gồm: Trường chuyên thuộc tỉnh và trường chuyên thuộc cơ sở giáo dục đại học.

Ngày nay, các trường chuyên dạy học theo chương trình sách giáo khoa đại trà, vì thế việc bạn lo sợ con sẽ học lệch là hoàn toàn vô căn cứ.

Ðiểm khác biệt lớn nhất giữa trường chuyên và trường thường là ở môn chuyên, học sinh được học nhiều hơn, mở rộng và nghiên cứu sâu hơn; và tất nhiên, học nhiều thì áp lực cũng lớn. Nếu không muốn con phải chịu áp lực học hành, tốt nhất phụ huynh không nên chọn trường chuyên; còn nếu đã học trường chuyên mà bảo không có áp lực gì thì điều này không khả thi. Tuy nhiên, áp lực sinh thành tích, hầu hết các giải thưởng học sinh giỏi thành phố và quốc gia hay Olympic quốc tế đều thuộc về học sinh trường chuyên.

Nhiều bậc cha mẹ lo sợ con học trường chuyên, trẻ chỉ chăm chú việc học và luyện thi học sinh giỏi thành phố, quốc gia, quốc tế nên không còn thời gian để vui chơi và giải trí. Ðiều này không phải là không có cơ sở. Mặc dù, Luật Giáo dục 2019 quy định, trường chuyên là trường được thành lập ở cấp trung học phổ thông (cấp 3), nhưng trên thực tế, ở nhiều tỉnh/thành, trường chuyên hoặc bán chuyên có từ bậc trung học cơ sở (cấp 2) – những trường này không có chữ “chuyên” trong tên gọi nhưng hầu hết các bậc phụ huynh và học sinh tại địa bàn đều ngầm hiểu đó chính là trường chuyên.

Việc cho con học chuyên từ bậc THCS có cái lợi là với 4 năm học chuyên, trẻ sẽ dễ dàng thi đỗ vào trường THPT chuyên sau này. Tuy nhiên, việc học chuyên từ nhỏ khiến cho trẻ sớm phải đương đầu với áp lực học hành, thời gian trẻ dành cho vui chơi và giải trí sẽ ít đi. Trong khi đó, ở lứa tuổi 11-15, trẻ em cần nhiều thời gian cho các hoạt động thể chất để phát triển toàn diện. Nếu cha mẹ không khéo léo cân đối thời gian học và chơi của con, nhiều trẻ có thể bị “đánh cắp” tuổi thơ thực sự.

Con bạn có phù hợp trường chuyên?

Một số bậc phụ huynh tỏ ra thờ ơ với trường chuyên, thậm chí trong suy nghĩ chưa bao giờ họ có ý định cho con học trường chuyên. Chị Nguyễn Thu Huyền (quận Ba Ðình, Hà Nội), một phụ huynh có hai cô con gái cuối cấp 1 và 2 cho biết, chị không có ý định hướng con thi vào trường chuyên vì: thứ nhất chị biết lực học của con tới đâu, thứ hai là con chị có thiên hướng phát triển trí thông minh vận động và khả năng hội họa – những lĩnh vực này không phù hợp với môi trường giáo dục trường chuyên thuần túy thiên về các bộ môn khoa học tự nhiên và xã hội.

Còn anh Trần Huy (quận Ngô Quyền, TP. Hải Phòng), một ông bố có con trai vừa thi vào lớp 10 cho biết, bản thân anh từng là học sinh trường chuyên, anh thấy học trường chuyên không áp lực đến nỗi “đánh mất tuổi thơ” như nhiều người nghĩ, các thầy cô trường chuyên không chỉ giỏi về chuyên môn mà còn rất tâm lý và hài hước nên học sinh không cảm thấy quá căng thẳng. Con trai anh sức học khá, nếu gia đình cho con ôn luyện thêm thì khả năng con thi đỗ trường chuyên là có, nhưng anh đã khuyên con không thi vào trường chuyên vì những lý do sau: Trường chuyên khá xa nhà, để con tự đi thì vợ chồng anh không yên tâm, mà đưa đón con đi học thì quá mất thời gian. Mặt khác, hầu hết học sinh trường chuyên sẽ phải tập trung cao độ cho các kỳ thi học sinh giỏi thành phố, quốc gia và quốc tế. Việc học đội tuyển chiếm khá nhiều thời gian của học sinh trường chuyên, anh thì lại muốn củng cố các kỹ năng sống và tăng cơ hội trải nghiệm cuộc sống cho con để chuẩn bị cho việc con du học sau này. Vậy nên, anh đã hướng con thi vào trường THPT gần nhà. Ngôi trường này tuy không phải trường chuyên nhưng cũng nằm trong top 3 trường tốt nhất của thành phố. Cậu nhóc hoàn toàn đồng tình với định hướng của bố.

Chị Thanh Mai (TP. Từ Sơn, Bắc Ninh) cho biết, chị luôn luôn mong mỏi con mình có thể thi đỗ trường chuyên vì chị biết ở trường chuyên, giáo viên dạy giỏi, học sinh học giỏi và ý thức học rất tốt, cơ sở vật chất được nhà trường đầu tư nên khang trang và hiện đại. Ðược học tập trong một môi trường giáo dục chất lượng như thế, chắc chắn con chị sẽ nhanh tiến bộ. Ðể chuẩn bị cho con thi vào lớp 10 trường chuyên, ngay từ năm lớp 8, chị đã tìm thầy cô giỏi nhất trong khu vực để cho con theo học. Tuy nhiên, chị không đặt nặng vấn đề con bắt buộc phải thi đỗ trường chuyên, cả hai mẹ con đều coi đó như một cuộc thử sức.

Có thể thấy, mỗi một phụ huynh cũng như học sinh sẽ có cách nhìn nhận khác nhau về trường chuyên, điều quan trọng nhất là con bạn có phù hợp học ở trường chuyên không.

Việc học trường chuyên giúp trẻ có một số lợi thế nhất định khi thi học sinh giỏi, xét tuyển hay thi tuyển vào đại học, đi du học,… nhưng những điều này không hoàn toàn quyết định con bạn có trở thành một người thành đạt sau này hay không. Vẫn có rất nhiều học sinh thành tài mà không kinh qua một trường chuyên hay lớp chọn nào. Bạn chỉ nên hướng con thi vào trường chuyên khi cả bạn và con cùng chung mong muốn và bạn cảm thấy con có thể thích ứng với môi trường học tập này mà không bị quá tải.

Học sinh trường chuyên thường đỗ đại học các trường top đầu với tỷ lệ cao, nhiều em giành được học bổng đi du học quốc tế. Nhưng không phải học sinh nào cũng đủ năng lực để thi đỗ trường chuyên, cha mẹ nên xem xét học lực và nguyện vọng của con trước khi đăng ký cho trẻ thi.