Di sản văn hóa tạo động lực cho du lịch phát triển

 

 

 

Đứng ở góc độ du lịch, tôi thấy Làng Văn hóa Đồng Mô 3-4 năm nay đổi mới hơn trước nhiều, trở thành điểm đến lan tỏa những tinh hoa văn hóa của các dân tộc tới các du khách trong nước và nước ngoài. Nhưng Làng Văn hóa Đồng Mô phải đưa được cộng đồng bà con dân tộc thiểu sổ về đây sống lâu dài, chứ không phải là di cư, như bây giờ là tạm trú, xong rồi đi. Làm thế nào để bà con ở lại sống lâu dài, có đất đai cho họ canh tác sinh sống, để du khách tham quan luôn các làng như thế, chứ không chỉ tham quan theo kiểu bảo tàng. Còn nếu tham quan theo kiểu bảo tàng thì như Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam làm rất tốt rồi, nhưng Làng Văn hóa Đồng Mô phải khác với Bảo tàng Dân tộc học, nghĩa là phải có môi trường văn hóa cho họ sống được như ở làng, và phải cố gắng tạo ra được làng thực sự. Mặc dù bây giờ Làng Văn hóa Đồng Mô đang cố gắng làm như thế, nhưng vẫn chưa đạt được yêu cầu.

 

 

Du lịch Hà Nội cần có sự liên kết rất chặt chẽ các điểm du lịch với nhau. Đừng vì các lợi ích của riêng mình mà không liên kết với nhau. Ví dụ, nếu chúng ta duy trì được liên kết di sản văn hóa Hoàng thành Thăng Long với Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam thì hay quá. Mà đã là liên kết thì hai bên phải hỗ trợ cho nhau để cùng thúc đẩy phát triển, cùng có lợi, bình đẳng, minh bạch, công khai. Thiếu sự liên kết đang là một điểm yếu trong du lịch của ta.

 

 

 

Hiện áp dụng công nghệ vào bảo tàng vẫn còn chậm lắm, các bảo tàng gần như ì ạch. Vì thế chúng ta cần đánh giá hiệu quả của các bảo tàng, vì sao các bảo tàng không thuộc Bộ Văn hóa, Du lịch & Thể thao thì lại phát triển mạnh, ví dụ như Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam. Còn các bảo tàng trong hệ thống quốc gia thì phát triển chưa mạnh, mặc dù cũng có đổi mới, nhưng chưa mạnh, hay bởi sức ì gì đó chăng? Ta hãy xây dựng bảo tàng không chỉ là nơi trưng bày hiện vật, có chức năng giáo dục, mà cần xây dựng bảo tàng thành điểm đến hấp dẫn. 

 

 Hà Nội đang đổi mới tư duy trong hoạt động du lịch. Tuy nhiên, vẫn chưa phát huy được hết giá trị của di sản. Về mặt tuyên truyền, theo ông thấy cần thay đổi thế nào?

Chúng ta chưa tuyên truyền mạnh về trải nghiệm di tích, để khám phá di tích, mà thường đến di tích, người ta cứ bắt chước nhau khấn, mà chẳng hiểu di tích nói lên cái gì, giá trị thế nào, người ta chỉ cần thấy “kháo nhau” là thiêng thì kéo đến, như vậy sẽ làm hỏng di tích mất. Lẽ ra du khách phải biết cách trải nghiệm không gian thiêng ấy như thế nào, nhân vật thiêng ấy là ai, có từ thời nào? Ví dụ đến Đền thờ Mẫu, người ta phải hiểu Tứ Phủ là thế nào, cái hay ra sao, rồi hiểu nghệ thuật tạo hình của Tứ Phủ, nghệ thuật âm nhạc, múa phản ánh trong nghi thức hầu đồng thế nào… Phải hiểu tất cả, nắm được thông tin chuẩn sẽ thấy giá trị di tích cực kỳ hay. 

 

Trong đó công tác truyền thông phải rất mạnh, và cũng nên đổi mới truyền thông, không chỉ là trên truyền hình, mà chúng ta cần sử dụng công nghệ thông tin, tương tác mạng xã hội cho hiệu quả.

 

Xin cảm ơn TS Trần Hữu Sơn.