Giáo dục giới tính để trẻ em biết tự bảo vệ bản thân

Giáo dục giới tính giúp trẻ có thể tránh khỏi nhiều nguy cơ xấu

Thời gian qua, các vấn đề liên quan đến trẻ em, đặc biệt là xâm hại tình dục trẻ em có xu hướng gia tăng về cả số lượng cũng như tính chất phức tạp. Người lớn, đặc biệt là phụ huynh nhiều khi còn ngại chia sẻ kiến thức giới tính với con cái, chưa trở thành người đồng hành cùng trẻ hoặc chưa dạy con cách nhận biết, phòng tránh xâm hại tình dục. Giáo dục giới tính cho trẻ sẽ giúp trẻ hiểu rõ về bản thân, có khả năng tránh khỏi nhiều nguy cơ xấu. Song trong thực tế việc dạy trẻ về vấn đề này luôn là điều khiến nhiều bố mẹ gặp không ít khó khăn.

Lỗ hổng của giáo dục giới tính tuổi dậy thì đã khiến Việt Nam thuộc nhóm 20 nước có tỷ lệ nạo phá thai vị thành niên cao nhất thế giới - theo thống kê của Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) năm 2022, được công bố đầu năm 2023. Hàng năm, tại Việt Nam có khoảng 300.000 ca nạo phá thai, trong số này 30% là phụ nữ từ 15-19 tuổi. Thậm chí, có những sản phụ chỉ mới 12 - 13 tuổi, thời điểm mà cơ thể các em còn chưa phát triển hoàn thiện.

Bác sĩ Ðào Văn Thụ, Phó Giám đốc Trung tâm Tư vấn sức khoẻ sinh sản, Bệnh viện Phụ sản Trung ương chia sẻ, Trung tâm đã từng tiếp nhận những bé gái mới bước sang tuổi 13 và mang thai 25 tuần tuổi. "Hiện nay, giới trẻ có xu hướng quan hệ tình dục sớm. Một năm chúng tôi tiếp nhận 30 - 35 cháu dưới tuổi 16 đến xin bỏ thai", bác sĩ Ðào Văn Thụ cho biết.

Theo các bác sĩ, sinh đẻ ở độ tuổi càng thấp càng làm tăng các nguy cơ cho mẹ và thai nhi như: sảy thai, đẻ non và các biến chứng khác, trẻ nhẹ cân, suy hô hấp. Làm mẹ sớm cũng khiến các em có nguy cơ bị căng thẳng và khủng hoảng tâm lý. Phá thai, đặc biệt ở những phụ nữ trẻ tuổi sẽ làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, thai ngoài tử cung và vô sinh.

Dạy con khoảng cách an toàn và tôn trọng cơ thể

Nhiều bố mẹ cho rằng, giáo dục giới tính cho trẻ tiểu học thì sẽ phù hợp hơn, nhưng thực tế, bố mẹ nên dạy cho trẻ về giới tính từ khi trẻ lên 4 tuổi.

Từng trải qua tuổi dậy dữ dội và và vấp phải phản ứng gay gắt từ bố mẹ, bây giờ khi đã trở thành mẹ, chị Mai Anh (Hà Nội) chia sẻ: “Việc yêu đương quá sớm tác động không tốt đến việc học tập, tương lai. Vì vậy, với các con, thay vì cấm cản, cha mẹ đã làm bạn, đồng hành và lắng nghe con”. Chị Mai Anh thường tâm sự với con về những thay đổi ở cơ thể, ở suy nghĩ khi bước vào lứa tuổi dậy thì. Chị cũng lắng nghe con kể về bạn bè trên lớp, các mối quan hệ xung quanh con. Từ sự lắng nghe, chia sẻ, chị nhận được sự tin tưởng của con…

Ðừng ngại ngùng khi nói với con về chuyện "người lớn" cũng là suy nghĩ của chị Thu có con đang là học sinh lớp 8. Chị Thu cho rằng, nếu mẹ không là người bạn để chia sẻ, để cung cấp cho con kiến thức thì con sẽ tự mò mẫm tìm kiếm từ vô vàn thông tin trên mạng và trong số đó có không ít thông tin độc hại. “Vì vậy, thay vì để con tự tìm đường đi, hãy là người bạn đồng hành để con chia sẻ mọi chuyện. Từ đó, chúng ta sẽ dễ nắm bắt tâm tư, tình cảm và định hướng con vào các mối quan hệ đúng đắn, có ích cho việc học tập”, chị Thu chia sẻ.

Giáo dục giới tính là việc bố mẹ cần thực hiện thường xuyên và liên tục để con ghi nhớ và nâng cao ý thức cảnh giác. Bên cạnh đó, bố mẹ cũng cần chú ý và quan tâm đến dấu hiệu cho thấy trẻ bị xâm phạm để có thể kịp thời hành động đúng đắn.

Khi trẻ lên 4 tuổi sẽ bắt đầu khám phá thế giới xung quanh, đây là thời điểm thích hợp để cha mẹ có thể bắt đầu giải thích về giới tính cho trẻ. Nhưng hãy bắt đầu bằng những thông tin cơ bản trước. Ví dụ, trong những lúc tắm hoặc thay quần áo cho con, hãy nói cho trẻ biết các bộ phận riêng tư trên cơ thể, không ai được phép nhìn và chạm vào.

Trao đổi thẳng thắn: Cha mẹ hãy xem giáo dục giới tính như một nội dung giáo dục bình thường, không nên né tránh. Ðồng thời, việc ngại ngùng của cha mẹ sẽ khiến trẻ cảm thấy không thoải mái để tâm sự.

Luôn lắng nghe con: Ðể giáo dục giới tính tốt nhất, cha mẹ nên tâm sự và làm bạn với con để gắn kết tình cảm. Sau đó, hãy bắt đầu chia sẻ những vấn đề trong cuộc sống, đến lúc thành thói quen hãy từ từ giáo dục về giới tính cho trẻ.

Giáo dục giới tính qua sách báo, Internet: Phụ huynh tìm những nội dung hữu ích phù hợp để cùng trẻ đọc và giúp trẻ thấy thoải mái hơn khi chia sẻ.

Trò chuyện về sự tin tưởng: Hãy cho bé biết rằng, sự tin tưởng sẽ là yếu tố quan trọng để duy trì một mối quan hệ mà không phải là tình dục. Chỉ ra rằng, khi trẻ trưởng thành, đủ khả năng để chịu trách nhiệm với hành động của bản thân và đủ sự tin tưởng thì mới nghĩ đến vấn đề tình dục.

Không nói về khiêu dâm quá sớm: Cha mẹ không nên nói về khiêu dâm hoặc hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các thiết bị điện tử thông minh để không xem được các phim ảnh không lành mạnh. Nếu như đang xem mà gặp những cảnh này bạn có thể nói tránh đi “Chương trình, bộ phim này chỉ mang tính giải trí, nó không có thật”.

Nhận thức về bản thân: Cha mẹ nên dạy con gái biết ý thức về bản thân, vạch ra những tiêu chuẩn và giới hạn trong các mối quan hệ, không nên chiều theo những gì người khác muốn. Còn với con trai, cần dạy trẻ biết tôn trọng và ý thức quan hệ tình dục an toàn, lành mạnh.

Hướng dẫn trẻ sử dụng bao cao su: Ðây là biện pháp phòng tránh trong hoạt động tình dục, nếu con đang trong độ tuổi dậy thì cha mẹ nên dạy trẻ cách sử dụng. Ðiều này sẽ giúp quan hệ tình dục an toàn, ngăn ngừa lây nhiễm các bệnh lý qua đường tình dục và mang thai ngoài ý muốn.

Một số lưu ý khác đó là cha mẹ nên cho trẻ ngủ riêng để không chứng kiến những cảnh nhạy cảm giữa cha mẹ. Dạy trẻ cách tắm rửa và vệ sinh vùng kín đúng cách, tránh nhiễm khuẩn. Nếu trẻ có các câu hỏi liên quan đến giới tính hãy trả lời một cách rõ ràng. Trở thành một người bạn đáng tin cậy để con không ngại ngần khi tâm sự.