Giáo dục tích cực – việc làm bình dị của cha mẹ tác động phi thường cho con

Các diễn giả tham dự Chương trình

Tham dự toạ đàm bao có ông Đặng Hoa Nam - Cục trưởng Cục trẻ em (Bộ LĐTBXH), bà Trần Thu Huyền - Trưởng Đại diện, tổ chức World Vision Việt Nam, bà Nguyễn Phương Linh - Viện trưởng Viện MSD, bố Sâu Lê Xuân Đức - Faebooker nổi tiếng với các ca khúc Bố con Sâu và đại diện cha mẹ - bà Đỗ Kim Phượng. Toạ đàm cũng có sự tham gia của các đại diện khác của Cục trẻ em, Tổng đài Quốc gia bảo vệ trẻ em 111, các chuyên gia trong lĩnh vực bảo vệ trẻ em, đại diện lãnh đạo các tổ chức, cha mẹ và các cơ quan truyền thông.

Nhận thức của cha mẹ về giáo dục con cái thay đổi chưa đồng đều

Hiện nay, nhiều bậc cha mẹ đã rất nỗ lực tìm tòi, áp dụng những phương pháp giáo dục tiến bộ, tuy nhiên, sự thay đổi nhận thức này vẫn chưa  đủ và chưa đồng đều. Theo kết quả Điều tra cơ bản ban đầu của World Vision Việt Nam (2018) tại 37 huyện, thuộc 14 tỉnh thành phố - địa bàn hoạt động của tổ chức, trong 11.738 bậc cha mẹ và người chăm sóc trẻ tham gia khảo sát, 37.8% vẫn thường xuyên áp dụng các hình thức trừng phạt thân thể với con cái; trong 4.523 trẻ từ 12 đến 18 tuổi tham gia khảo sát, 33.2% đã chịu những hình thức bạo lực thân thể khác nhau trong trong 12 tháng trước đó. Ngoài ra, theo khảo sát Tiếng Nói trẻ em của MSD năm 2019 với hơn 1,700 trẻ em tại 7 tỉnh thành phố, hơn 80% trẻ em từng chứng kiến các bạn và/hoặc anh, chị, em của mình bị người lớn xử phạt khi mắc lỗi. Trong đó, 73,6% từng bị đánh mắng trong gia đình.

Niều bậc cha mẹ và người chăm sóc trẻ vẫn sử dụng bạo lực trong dạy dỗ con cái dựa trên các quan niệm cũ như “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi" hay “Miếng ngon nhớ lâu, đòn đau nhớ đời”. Những tư duy, quan niệm về giáo dục con cái không còn phù hợp này để lại những hậu quả lâu dài, đáng tiếc lên sự phát triển toàn diện của trẻ, bao gồm: thể chất, tâm lý tình cảm, nhận thức và giao tiếp xã hội. Ngoài ra, đó còn là nguyên nhân chính gây ảnh hưởng tiêu cực đến mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.

Bà Trần Thu Huyền, Trưởng Đại diện, tổ chức World Vision Việt Nam, chia sẻ: Đối với nhiều bậc cha mẹ, đòn roi vẫn được coi là cách nhanh và hiệu quả nhất để thay đổi và định hướng hành vi của con trẻ. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đòn roi không những không giúp trẻ cư xử tốt hơn mà còn có những tác động tiêu cực lên mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, tạo rào cản tâm lý mà con trẻ thường rất khó vượt qua, khiến con trẻ ít tin tưởng và khó bày tỏ suy nghĩ hay thông tin của mình với cha mẹ. Điều này làm cho cha mẹ và con cái xa cách nhau hơn. Đáng quan ngại hơn nữa, bằng cách sử dụng lời lẽ nặng nề hay thường xuyên áp dụng các hình thức đánh đòn, cha mẹ đang vô thức khiến con trẻ tin rằng "đòn roi" là giải pháp hiệu quả trong nhiều tình huống và từ đó coi nhẹ lý lẽ, sự chia sẻ, và cảm thông. Nhiều nghiên cứu cho thấy những trẻ hay bị đánh đập thường khó kiềm chế nóng giận hơn, có kỹ năng giao tiếp xã hội kém hơn, từ đó có xu hướng giải quyết vấn đề bằng bạo lực.

Vai trò quan trọng và cách thức liên hệ tới Tổng đài Quốc gia về Bảo vệ Trẻ em 111

Tại sự kiện, ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ LĐTBXH nhấn mạnh: Tổng đài Quốc gia về Bảo vệ Trẻ em 111 là nơi mọi người
dân có thể gọi đến để thông tin, thông báo, tố cáo, tố giác về tình trạng xâm hại, bạo lực trẻ em. Đây là cơ sở cho những can thiệp kịp thời và có hệ thống để bảo vệ trẻ em khỏi mọi hình thức bạo lực và xâm hại. Tổng đài vận hành dựa trên sự phối hợp ăn ý và hiệu quả giữa người dân, các cơ quan chức năng (công an) và chính quyền địa phương (UBND cấp xã, phường) để xác minh, từ đó cung cấp các dịch vụ bảo vệ trẻ em phù hợp nhất. “Chính vì thế, tôi mong mỗi cha mẹ, người lớn và cả trẻ em, khi phát hiện bạo lực trong gia đình mình, hay hàng xóm, cộng đồng, nơi công cộng hãy là những người có trách nhiệm trong bảo vệ trẻ em: Hãy gọi điện ngay đến Tổng đài quốc gia về Bảo vệ Trẻ em 111, 24/7 và hoàn toàn miễn phí”, ông Nam nói.

Chia sẻ về cách sử dụng các biện pháp tích cực trong giáo dục con cái, bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Quản lý bền vững phân tích: Trẻ em thường học rất nhanh từ cha mẹ và những người lớn xung quanh. Do đó, cách hiệu quả nhất để dạy dỗ con là làm gương cho con thông qua những thái độ và hành động rất đơn giản được lặp đi lặp lại mỗi ngày để con hiểu và cảm nhận được tình yêu thương của cha mẹ, ví dụ dành thời gian lắng nghe, chia sẻ cùng con.

Những điều tưởng chừng bình dị như chúc con ngày mới, hỏi han con khi tan trường, khuyến khích động viên con cố gắng, khen ngợi khi con làm đúng, dành thời gian cùng con đọc sách - xem phim, đôi khi là chỉ lắng nghe con và xin lỗi con khi bố mẹ sai sẽ khiến con luôn thấy có bố mẹ ở bên nhưng vẫn độc lập, tự tin, có sức mạnh;  Điều này tạo nền móng cho mối quan hệ tin yêu và khăng khít giữa cha mẹ và con cái. 

Chị Đỗ Kim Phượng - mẹ của 2 bé Ara và Fedex tâm sự, trước đây chị chỉ nghĩ rằng, lo cho con mình là đủ rồi, nhưng sau khi tham gia toạ đàm, chị nhận ra mình có trách nhiệm với con mình và cũng có trách nhiệm với những người xung quanh. “Khi chúng ta chứng kiến trẻ bị bạo lực, xâm hại bên nhà hàng xóm hay khu dân cư, đừng coi đó là chuyện nhà người khác, hãy can thiệp hoặc gọi điện tới Tổng đài quốc gia về Bảo vệ Trẻ em 111 để thông báo và được hướng dẫn, hỗ trợ. Bản thân tôi cũng muốn chia sẻ nhiều hơn với các bố mẹ khác kinh nghiệm dạy con tích cực của mình, tạo nên Cộng đồng cha mẹ Giáo dục tích cực, nuôi dạy con bằng yêu thương”.

Anh Lê Xuân Đức - Facebooker Bố Con Sâu tin tưởng rằng, những điều được chia sẻ và phân tích trong toạ đàm sẽ gợi mở cho nhiều bậc cha mẹ những cách thức đơn giản nhưng vô cùng thú vị và ý nghĩa để nuôi dưỡng mối quan hệ với con cái trong hành trình làm cha mẹ tích cực.
 

Vân Nhi/GĐTE