"Liên hoan Sân khấu - Du lịch" - Sự hội ngộ độc đáo của ngành sân khấu biểu diễn Châu Á - Thái Bình Dương

Những buổi chia sẻ kinh nghiệm giữa 19 trường nghệ thuật khu vực châu Á Thái Bình Dương 
Ảnh: Lê Bích

Nhận lời mời của đạo diễn Lê Quý Dương - Ủy viên Ban Chấp hành Hiệp hội Sân khấu Thế giới, Chủ tịch Diễn đàn Festival Quốc tế - ITI/UNESCO, từ ngày 23-28/9/2019, hơn 140 sinh viên sân khấu biểu diễn xuất sắc được tuyển chọn từ 19 trường nghệ thuật trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương với những nét truyền thống văn hóa hết sức khác nhau, đã cùng hội ngộ về Hà Nội trong Liên hoan Sân khấu - Du lịch.   

Mô hình biểu diễn mới từ liên hoan sân khấu-du lịch: nghệ sĩ có thể biểu diễn ở bất cứ đâu có khán giả

Chương trình “Sân khấu - Du lịch” được tổ chức với sự đồng hành của Hiệp hội các trường Đại học và Cao đẳng Việt Nam, Tam Group, B. deli và Trung tâm Đào tạo Sự kiện và Sân khấu Biểu diễn MP Centre của Đạo diễn Lê Quý Dương.

Với lịch làm việc dày đặc, thành viên của các trường nghệ thuật sân khấu quốc tế đã giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm trong lĩnh vực giảng dạy và học tập chuyên ngành nghệ thuật biểu diễn. Đặc biệt, các buổi giao lưu về kỹ thuật biểu diễn, tiếng nói sân khấu, kỹ thuật âm thanh, ánh sáng và hiệu ứng hình ảnh sân khấu, phương pháp tổ chức thị trường cho một vở diễn sân khấu, cách tiếp cận và sáng tạo các chương trình giao lưu sân khấu quốc tế cộng hợp nhiều bản sắc văn hóa, đã diễn ra hết sức sôi nổi và lý thú. 

Hoạt động giao lưu trong chương trình.

Một trong những nội dung đặc sắc của cuộc hội ngộ liên hoan lần này là việc trao đổi chuyên môn sâu qua các bài tập mẫu của từng trường, giúp các thành viên có thể hình dung ra bức tranh tổng thể của công tác giảng dạy và học tập chuyên ngành sân khấu biểu diễn trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương hiện nay. 

Các bài tập thực hành và phát triển kỹ năng mẫu đã thể hiện hết sức xuất sắc những nét tinh túy nhất trong chương trình đào tạo của từng trường. Quan niệm truyền thống sân khấu phải diễn ra trong nhà hát và chỉ có nhà hát mới có nghệ thuật sân khấu đã dược thay thế bằng một thông điệp hiện đại hơn: Ở bất cứ nơi đâu có người nghệ sỹ sân khấu với tài năng, lòng đam mê, sự tôn trọng khán giả và truyền thống văn hóa thì ở đó sẽ có nghệ thuật sân khấu xuất hiện. Những không gian của phòng ăn, phòng họp, sân vườn, sảnh khách sạn đã được các thành viên với năng lực thích nghi đầy sáng tạo biến hóa thành những không gian thể hiện các kỹ năng sân khấu vô cùng độc đáo và mới lạ.

Cũng trong thời gian ở tại Hà Nội, trên 140 đại biểu của Hiệp hội Các trường Nghệ thuật Sân khấu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (APB - Asia - Pacific Bond Theatre Schools) đã vô cùng thích thú khi xem chương trình múa rối nước truyền thống tại Nhà hát Múa rối Thăng Long (Hà Nội). ở đó, các bạn quốc tế đặc biệt thích thú vở rối Mơ Rồng.

Vở rối Mơ Rồng

NSƯT Lê Thu Huyền - Nhà hát múa rối Thăng Long (vai rồng đất) tâm sự: đạo diễn Lê Quý Dương đã đưa vào Mơ Rồng những điều rất mới, đó là kết hợp giữa tinh hoa nghệ thuật dân tộc với hiện đại, biểu diễn múa rối ở dưới nước và trên cạn kết hợp với múa hình thể trong không gian mở rộng, tạo nên những bất ngờ rất thú vị cho khán giả.

Các nghệ sĩ chia sẻ về Liên hoan Sân khấu - Du lịch

Nghệ sĩ Nguyễn Xuân Long (Nhà hát Múa rối Thăng Long: Đây là lần thứ 2, tôi được tham gia Giao lưu sân khấu quốc tế. Lần thứ nhất, tôi được tham gia tại Nhật. Lúc ấy, tôi ao ước, Việt Nam sẽ tổ chức Giao lưu sân khấu quốc tế. Và năm 2019, ước mơ ấy đã thành hiện thực. Cuộc giao lưu này rất ý nghĩa đối với các nghệ sĩ trẻ và các bạn sinh viên bởi nghệ thuật là một môn nghệ thuật mở. Nghệ sĩ như chúng tôi không chỉ học hỏi trên sách vở mà còn sáng tạo ra những cá tính nghệ thuật riêng.

Các nghệ sỹ diễn viên của Nhà hát Múa rối Thăng Long và các sinh viên của trung tâm MP đã giao lưu với các giảng viên và sinh viên của các trường sân khấu, giới thiệu nghệ thuật múa rối truyền thống Việt Nam và cùng giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và kỹ năng biểu diễn với các đồng nghiệp quốc tế.

Đạo diễn Lê Quý Dương tâm huyết mong muốn sân khấu Việt Nam phát triển hơn

Đạo diễn Lê Quý Dương cho biết: “Chương trình lần này là một hình thái sân khấu biểu diễn của thời đại mới kết hợp chặt chẽ giữa các giá trị truyền thống và sáng tạo hiện đại để thành một ngôn ngữ biểu diễn hoàn toàn phù hợp với xã hội và công chúng hôm nay. Hình thái sân khấu này không chỉ vượt qua các giới hạn của những kiến thức kinh viện giáo điều. Nó vượt qua giới hạn của các rào cản ngôn ngữ và khác biệt văn hóa để giao thoa và hội nhập. Nó trở thành một hình thái sân khấu mang tính khu vực và toàn cầu nhưng vẫn đa dạng và đặc sắc với những di sản văn hóa của từng dân tộc. Nó là một hình thái sân khấu của một thế hệ nghệ sỹ mới thuộc về một thời đại mới, gần gũi với khán giả hơn và đưa khán giả cùng đồng hành vào công cuộc kiếm tìm và khẳng định những giá trị nhân văn”.

Theo đạo diễn Lê Quý Dương, qua liên hoan lần này, một quan niệm mới và cách tổ chức mới với mô hình mới đã được tìm thấy hiệu quả hơn. Đó là, ngoài sân khấu lớn, các nghệ sĩ có thể biểu diễn, cháy hết mình ở bất cứ nơi đâu miễn nơi ấy có khán giả. Mô hình mới đó là tạo nên những thách thức để sinh viên, nghệ sĩ trẻ nâng cao năng lực thích nghi, trí tưởng tượng sáng tạo và sự kết nối chia sẻ giữa những bản sắc văn hóa khác biệt. Ngoài mô hình mới, dự án mới cũng xuất hiện tại giao lưu giữa các trường nghệ thuật quốc tế đó là: Sân khấu- Du lịch. Ngoài học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm diễn xuất, họ được khám phá nhiều nét văn hoá, cảnh đẹp khắp nơi để tích luỹ vốn sống của mình.

Nhiều hoạt động biểu diễn giao lưu mang đậm nét văn hóa truyền thống

Ông Lê Hùng - Chủ tịch Tập đoàn Tam Group chia sẻ, “Chúng tôi rất quý mến Lê Quý Dương, một đạo diễn luôn thôi thúc trong lòng niềm đam mê tìm tòi những điều mới mẻ. Lê Quý Dương không chỉ là một đạo diễn của những chương trình festival và lễ hội lớn trong nước và quốc tế. Anh là người luôn tiên phong trong tìm tòi và sáng tạo. Một người nghệ sỹ có tâm, có tầm vì sự phát triển chung của nghệ thuật sân khấu biểu diễn cả trong nước và quốc tế”.

Bà Bùi Thị Thúy Long, Chủ tịch B. deli nhận xét: “Đây là một chương trình vô cùng ý nghĩa và mang lại hiệu quả to lớn cho việc giảng dạy và học tập chuyên ngành sân khấu biểu diễn nói chung, đặc biệt ở Việt Nam nói riêng. Chúng tôi hy vọng Việt Nam sẽ có thêm nhiều các nghệ sỹ biểu diễn sân khấu tài năng có kiến thức, trình độ và đặc biệt có năng lực hội nhập quốc tế để nghệ thuật biểu diễn của chúng ta ngày càng phát triển với những thành tựu mới”.

 Liên hoan là dịp để những người làm sân khấu học được kỹ thuật biểu diễn hình thể và tiếng nói từ nhiều truyền thống khác nhau.

Giáo sư Tobias Biancone, Tổng Giám đốc Hiệp hội Sân khấu Thế giới ITI, đồng thời là Chủ tịch mạng lưới Giáo dục và Đào tạo Toàn cầu của UNESCO: Các bạn hãy tự hào về nguồn gốc Châu Á của mình:

"Tôi đã tham dự Festival các trường Nghệ thuật Sân khấu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương được Đạo diễn Lê Quý Dương tổ chức năm 2013 tại TP Hồ Chí Minh. Điều này đã làm thay đổi nhận thức của tôi và trở thành một bước ngoặt to lớn đối với Hiệp hội Sân khấu Thế giới. Qua các buổi trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ kiến thức và các bài biểu diễn thực hành được tổ chức và dàn dựng rất sáng tạo, tôi nhận ra một Châu Á - Thái Bình Dương với sự giàu có và đa dạng về về văn hóa, đặc biệt là sân khấu biểu diễn. Ngay sau đó, Hiệp hội Sân khấu Thế giới đã lên chương trình thành lập văn phòng tại Thượng Hải và điều này đã làm nên lịch sử khi sân khấu Châu Á - Thái Bình Dương thực sự cần xuất hiện trong toàn cảnh sân khấu thế giới.

Các bạn hãy tự hào về nguồn gốc Châu Á của mình bởi chính các giá trị văn hóa và nghệ thuật mà các bạn đã tạo nên. Sân khấu châu Á cần được phổ biến và trình diễn trên toàn cầu. Các bạn hãy luôn ở bên nhau chia sẻ học hỏi và kết nối để tạo nên những nghệ sỹ biểu diễn xuất chúng. Tôi tin rằng việc các tổ chức giáo dục sân khấu trong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương hợp tác bền vững thông qua các chương trình của Hiệp hội các trường Sân khấu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương là nền móng vững chắc để tạo nên một diện mạo đầy bản sắc và sáng tạo của sân khấu tương lai trong khu vực này.

Tôi tin rằng Hà Nội - Thành phố Hòa Bình và giàu có truyền thống văn hóa, nơi các bạn đang hội ngộ bên nhau trong chương trình đặc biệt mới lạ và sáng tạo của Đạo diễn Lê Quý Dương, sẽ là điểm khởi đầu cho một tương lai sáng lạn của nghệ thuật sân khấu và đào tạo sân khấu biểu diễn trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương."

Việt Cường / TC Gia đình & Trẻ em