Nâng cao hiệu quả công tác hỗ trợ nạn nhân bị mua bán

Hội thảo do Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội (thuộc Bộ LĐTBXH) phối hợp với Tổ chức Di cư Quốc tế (IMO) tổ chức, có sự tham gia của Mạng lưới phòng chống ma bán người, Bộ Công an, Bộ LĐTBXH và các cơ quan nhà nước liên quan. 
 

Sau 3 năm thực hiện Đề án “Tiếp nhận, xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán” giai đoạn 2016-2020, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đã cơ bản đồng bộ, có tính khả thi, tạo khung pháp lý thuận lợi để thực hiện công tác tiếp nhận, xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về hòa nhập cộng đồng. 100% nạn nhân sau khi được giải cứu đã được các lực lượng chức năng tổ chức gặp gỡ, tư vấn, hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng theo quy định và chế độ chính sách.

Ở một số địa phương, công tác hỗ trợ nạn nhân đạt kết quả với có nhiều hình thức hỗ trợ phù hợp thông qua các mô hình hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về đã và đang triển khai tại cộng đồng. Việc xây dựng các mô hình, nhất là mô hình nhóm tự lực đã đem lại hiệu quả thiết thực cho các nạn nhân.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, tình hình tội phạm mua bán người ngày càng diễn biến phức tạp, thủ phạm ngày càng tinh vi, các đối tượng hình thành nhiều đường dây, băng nhóm liên tỉnh, xuyên quốc gia với tính chất thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt, để lừa bán ép hoạt động mại dâm, bán làm vợ bất hợp pháp…

Tình trạng mua bán trẻ em, nhất là học sinh các trường dân tộc nội trú diễn biến phức tạp. Các đối tượng lợi dụng sự quản lý lỏng lẻo của gia đình, nhà trường thông qua các trang mạng xã hội tiếp cận, rủ rê, lôi kéo đi du lịch, mua tặng quà, làm thuê thu nhập cao, lừa nhiều em gái ở các tỉnh đưa về thành phố bán cho nhà hàng, quán karaoke hoặc massage ở các khu du lịch, khu công nghiệp hoặc ven tuyến quốc lộ để tổ chức hoạt động mại dâm, cưỡng bức lao động, cho vay nặng lãi…

Bên cạnh đó, thông qua mạng xã hội, các đối tượng giả danh là cán bộ công an, bộ đội biên phòng gọi điện tán tỉnh, làm quen nạn nhân (chủ yếu là phụ nữ người dân tộc Mông, trong đó độ tuổi từ 16-23), giả vờ yêu đương, hứa hẹn tổ chức đám cưới; hẹn hò, rủ đi chơi hoặc khống chế, đe doạ nạn nhân, sau đó, bán họ ra nước ngoài.

 

 

Ngoài ra, tình trạng mua bán, chiếm đoạt mô, bộ phận cơ thể người diễn biến phức tạp. Lực lượng chức năng đã phát hiện một số đường dây môi giới, đưa phụ nữ Việt Nam sang Trung Quốc đẻ thuê với giá từ 120.000-140.000 NDT/trường hợp (khoảng 400-500 triệu VNĐ), các đường dây này lo “trọn gói” các thủ tục từ việc đưa người sang Trung Quốc, chăm sóc, thăm khám, sinh con tại các cơ sở y tế cũng như hợp thức hoá hồ sơ cho những đưa trẻ được sinh ra.

Thực trạng đó đặt ra một yêu cầu rằng, công tác phòng chống mua bán người cũng phải có đổi mới, linh hoạt với sự phối hợp chặt chẽ của nhiều bên. 

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Xuân Lập, Cục trưởng Cục Phòng chống tệ nạn xã hội nhấn mạnh: Chính phủ, Bộ LĐTBXH luôn quan tâm đến những nhóm người yếu thế như người nghèo, người già, người khuyết tật, những người cần sự trợ giúp khẩn cấp trong đó có những nạn nhân bị mua bán trở về. Để nâng cao hiệu quả tiếp nhận, xác minh, bảo vệ và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán, ngày 12/8/2016, Bộ LĐTBXH đã ban hành Quyết định 1057/QĐ-LĐTBXH. Qua đó, đã tạo điều kiện cho nạn nhân bị mua bán được tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ xã hội cơ bản, hòa nhập cộng đồng; đồng thời khuyến khích tổ chức, cá nhân Việt Nam tham gia vào công tác hỗ trợ nạn nhân, thành lập cơ sở hỗ trợ nạn nhân.

 

 

Đẩy mạnh truyền thông về cả phòng ngừa và bảo vệ

Chia sẻ từ kinh nghiệm thực tế, các đại biểu cho rằng, để ngăn chặn và giảm đến mức thấp nhất số vụ, số nạn nhân bị mua bán, trước hết cần tập trung đẩy mạnh công tác truyền thông trên cả bình diện phòng ngừa và bảo vệ. Đồng thời, tăng cường các cách tiếp cận đa dạng để truyền thông thay đổi hành vi và giáo dục nâng cao nhận thức cho người dân; hỗ trợ nạn nhân về y tế, tư pháp, tâm lý và giải quyết việc làm, an sinh xã hội khi bị mua bán trở về; đẩy mạnh việc tổ chức đào tạo cho cán bộ tư pháp ở địa phương về trình độ, hiểu biết về các quy định mới trong các Bộ Luật liên quan đến công tác phòng chống mua bán người; tăng cường công tác hợp tác quốc tế trong lĩnh vực phòng chống mua bán người, nhất là phụ nữ và trẻ em.

Các đại biểu cũng nhấn mạnh cần cải thiện công tác hỗ trợ nạn nhân thông qua đẩy mạnh chất lượng dịch vụ hỗ trợ và xây dựng mạng lưới tiếp nhận tại cơ sở. 

 

 

Ông Brett Dickson, Trưởng Bộ phận chương trình IOM Việt Nam đánh giá cao những nỗ lực đáng kể của Chính phủ Việt Nam trong quá trình thực hiện kế hoạch hành động để ngăn chặn nạn mua bán người, đưa ra các chiến dịch nâng cao nhận thức ở các cộng đồng dễ bị buôn bán và tổ chức tập huấn về phòng chống mua bán người. 

“Chương trình phòng chống mua bán người giai đoạn 2016-2020 sẽ khép lại vào năm 2020, do đó giai đoạn 2019-2020 sẽ là khoảng thời gian quan trọng để Chính phủ Việt Nam tăng tốc nhằm đạt được các cam kết đưa ra trong Chương trình. Những cập nhật đa chiều về tình hình mua bán người cũng như những khuyến nghị tại hội thảo sẽ là những đóng góp hữu ích cho Chính phủ Việt Nam nhằm đánh giá tình hình hoạt động và hoạch định công tác triển khai đề án trong năm 2019-2020”, ông Brett Dickson nói. 

Theo thông tin từ ông Nguyễn Xuân Lập, thời gian tới, Cục PCTNXH sẽtiếp tục tham mưu cho Bộ trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật; nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền và triển khai có hiệu quả các mô hình hỗ trợ nạn nhân tại cộng đồng; tham gia ký hiệp định song phương, đa phương với các nước trong khu vực và thế giới về phòng chống mua bán người và hỗ trợ nạn nhân bị mua bán trở về.