Nên có nhiều hình thức tuyên truyền phòng chống xâm hại trẻ em

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh quochoi.vn

Báo cáo tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga - Phó Trưởng Đoàn thường trực Đoàn giám sát, cho biết: Thực hiện Nghị quyết số 81/2019/QH14 ngày 14/6/2019 của Quốc hội về việc thành lập Đoàn giám sát của Quốc hội và Kế hoạch giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em” từ ngày 01/01/2015 đến ngày 30/6/2019, Đoàn giám sát đã yêu cầu Chính phủ, 14 bộ, ngành và các địa phương báo cáo về tình hình thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em; tổ chức 03 Đoàn công tác trực tiếp giám sát tại 17 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; tổ chức làm việc với Chính phủ, các bộ, ngành, các cơ quan trung ương; tổ chức các hội thảo chuyên sâu; điều tra xã hội học; tổ chức khảo sát trực tiếp một số trường học, cơ sở trợ giúp xã hội và Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em; nghiên cứu một số vụ án cụ thể và triển khai nhiều hoạt động khác thuộc phạm vi giám sát.

Báo cáo kết quả giám sát cho thấy thực trạng báo động về trẻ em bị xâm hại, nhưng nhiều vụ chưa được phát hiện kịp thời, đầy đủ để xử lý, nhất là các hành vi bạo lực gây tổn hại về thể chất và tinh thần cho trẻ em; đồng thời công tác theo dõi, thống kê tình hình trẻ em bị xâm hại chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến, số vụ xâm hại trẻ em được phát hiện và xử lý nêu trong các báo cáo chưa phản ánh đầy đủ tình hình thực tế. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết: Số liệu phản ánh về tình trạng gia tăng xâm hại trẻ em chưa đúng với thực tế vì xâm hại trẻ em có từ lâu nhưng gần đây, do nhận thức của xã hội tăng lên nên việc phát hiện, xử lý tình trạng xâm hại trẻ em tăng lên.

Nói về trách nhiệm khi để xảy ra tình trạng trẻ em bị xâm hại, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh “hiện có vấn đề là chưa chỉ rõ trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra xâm hại trẻ em. Việc xâm hại xảy ra mọi chỗ, mọi thời gian nhưng chúng ta mới đang đi quản lý ban ngày nhưng việc xảy ra ban đêm, trong bóng tối. Ví dụ một đối tượng bảo vệ xâm hại 2-3 trẻ em ngay tại nhà trường nhưng trách nhiệm của hiệu trưởng đến đâu chưa xử lý”.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho rằng, hệ thống pháp luật hiện nay của chúng ta đầy đủ nhưng tính răn đe chưa đủ. Trong khi đó, việc quản lý các đối tượng xâm hại trẻ em chưa chặt chẽ. Việc khởi tố, xử lý các vụ xâm hại trẻ em rất khó vì ranh giới đúng sai rất ngắn. Nhiều vụ nghe rất bức xúc nhưng chứng cứ rất khó để xử lý. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung viện dẫn việc xử lý đối với đối tượng Minh béo về hành vi xâm hại trẻ em và cho biết. “Tôi đề nghị, cũng nên nghiên cứu để quy định chặt chẽ hơn các đối tượng có hành vi này. Kể cả giao cho Chính phủ nghiên cứu Luật Phòng chống xâm hại trẻ em”, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Nhiều ý kiến cho rằng, hiện nay, việc tuyên truyền về phòng ngừa xâm hại trẻ em còn chưa đạt yêu cầu, hiểu biết pháp luật về quyền, nghĩa vụ chăm sóc trẻ em cũng còn nhiều hạn chế. Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhận định, hướng dẫn các em phòng tránh xâm hại thế nào rất quan trọng nhưng hiện ít chương trình để hướng dẫn kỹ năng cho người được bảo vệ và kể cả người bảo vệ trẻ em. Chính vì vậy, cần đưa ra giải pháp cụ thể, từng vùng, từng nơi để mọi người tiếp cận dễ dàng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Đỗ Bá Tỵ nhấn mạnh, gia đình là tế bào của xã hội, sự phát triển lành mạnh của trẻ em có vai trò rất lớn của người lớn, trong đó có cha mẹ, người thân, nhưng con số người lớn không rõ về luật là điều đáng lo lắng. Ông Đỗ Bá Tỵ đề nghị cần có kiến nghị nâng cao vai trò, trách nhiệm trong công tác tuyên truyền, giáo dục, nhất là về Luật Trẻ em, trong đó, nên có nhiều biện pháp tuyên truyền, kể cả qua mạng xã hội.

Đồng tình, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cũng đề nghị nên có nhiều hình thức tuyên truyền như dành thời lượng giờ vàng trên truyền hình; tuyên truyền qua mạng xã hội, youtube... là những kênh nhiều người tham gia để nâng cao hiệu quả tuyên truyền.

Đoàn giám sát dự báo, tình hình trẻ em bị xâm hại thời gian tới tiếp tục diễn biến phức tạp, nghiêm trọng và có chiều hướng gia tăng do mặt trái của kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế, internet, mạng xã hội, việc di dân tự do, sự xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức xã hội trong một bộ phận người dân, tình trạng lạm dụng rượu, bia, chất kích thích mạnh khác chưa được ngăn chặn hiệu quả; cùng với đó, còn số lượng lớn trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, trẻ em có cha mẹ ly hôn, cha mẹ mắc các tệ nạn xã hội, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn với trẻ… Theo ông Hà Ngọc Chiến – Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, trong các giải pháp thì biện pháp phòng ngừa phải là quan trọng nhất và nên tập trung vào nhóm trẻ có nguy cơ bị xâm hại để có sự can thiệp, hỗ trợ. Tuy vậy, thực tế cũng như trong báo cáo còn yếu khâu này, chưa thống kê, dự báo được số liệu trẻ em có nguy cơ nên chưa có biện pháp tương xứng.

Theo Báo cáo của Chính phủ, giai đoạn từ 2015 đến 2019, có 8.442 vụ xâm hại trẻ em được phát hiện, xử lý, với 8.709 trẻ em bị xâm hại. Trong đó, có 6.432 trẻ bị xâm hại tình dục; 857 trẻ bị bạo lực; 106 trẻ bị mua bán, bắt cóc, chiếm đoạt; 1.314 trẻ bị xâm hại bằng các hình thức khác. Trong các vụ xâm hại này thì phổ biến nhất, để lại hậu quả nặng nề, gây bức xúc dư luận nhất là xâm hại tình dục, chiếm 75,4% tổng số vụ xâm hại trẻ em. Đối tượng thực hiện hành vi xâm hại trẻ em rất đa dạng về độ tuổi, nghề nghiệp, song 95% là nam giới. Tại một số địa phương, đối tượng xâm hại trẻ em là người ruột thịt, người thân thích và người quen biết với trẻ chiếm phần lớn và có xu hướng gia tăng.

Đông Viên/GĐTE