Nhìn lại kết quả 10 năm xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em

Trong 4 năm đầu thực hiện Quyết định số 37/2010: Năm 2010, cả nước có 3.512 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn, chiếm 45,8%; năm 2011 có 5.855 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn, chiếm tỷ lệ 57,9%; Năm 2012 có 7.100 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn (66,6%); Năm 2013 có 7.737 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn (69,4%). Trong 5 năm tiếp theo thực hiện Quyết định số 34/2014: Năm 2014 có 8.258 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn (78,5%); năm 2015 có 8.750 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn (80%); Năm 2016 có 9,708 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn (80,2%); Năm 2017 có 10.092 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn (90,4%); Năm 2018 có 10.419 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn (93,4%).

Năm 2019 thực hiện Quyết định số 06/2019: Cả nước có 8.125 xã/phường/thị trấn đạt tiêu chuẩn (chiếm 78,5%).

Kết quả ghi nhận

Đánh giá về kết quả đạt được sau 10 năm triển khai thực hiện công tác xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em có thể thấy được đây là sự chỉ đạo rất quan trọng để các địa phương triển khai thực hiện quyền trẻ em tốt hơn, tạo môi trường an toàn, lành mạnh và thân thiện cho trẻ em; phối hợp và lồng ghép thực hiện các mục tiêu của Chương trình hành động quốc gia vì trẻ em giai đoạn 2011-2020.

Việc triển khai thực hiện xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em đã tạo nên những chuyển biến rõ nét về công tác thực hiện quyền trẻ em trong cả nước, đặc biệt ở cấp cơ sở. Nhận thức của xã hội, trách nhiệm và năng lực của cộng đồng được nâng cao, góp phần tạo cơ hội phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần, trí tuệ và nhân cách. Trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được quan tâm, chăm sóc và trợ giúp nhiều hơn.

Tỷ lệ xã, phường, thị trấn đạt tiêu chuẩn xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em là một trong những tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội hằng năm của địa phương.

Các tỉnh, thành phố đã chủ động ban hành Kế hoạch thực hiện xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em và giao trách nhiệm cho các ngành, các cấp trong việc xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em, là nhiệm vụ quan trọng, chỉ tiêu xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em được xác định là một trong những chỉ tiêu thuộc lĩnh vực trẻ em của ngành Lao động - Thương binh và Xã hội. Công tác phối hợp giữa các sở, ngành, đoàn thể của địa phương được thực hiện khá tốt; các ngành có sự chỉ đạo theo hệ thống ngành dọc thực hiện tốt các hoạt động nhằm nâng cao chất lượng các tiêu chí do ngành mình quản lí.

Quyết định số 06/QĐ-TTg có 01 tiêu chí mới là tiêu chí 13. Mức độ hài lòng của người dân và trẻ em về việc thực hiện quyền trẻ em. Đây là phương pháp tiếp cận mới gắn với “tiếng nói” của “xã hội”, kiểm chứng hiệu quả của các dịch vụ, chính sách từ góc nhìn của người hưởng lợi. Tạo cơ hội để người dân đóng góp ý kiến về mức độ hiệu quả của các hoạt động, trong cung cấp dịch vụ, chỉ ra những rào cản làm giảm hiệu quả và sự hài lòng, thỏa mãn của người dân và trẻ em.

Hạn chế và thách thức

Bên cạnh những kết quả, thành tựu đạt được trong việc xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em, chúng ta nhận thấy vẫn còn nhiều mặt còn hạn chế, khó khăn như:

- Cán bộ làm công tác trẻ em các cấp, nhất là cơ sở thường xuyên có sự biến động, kiêm nhiệm, khối lượng công việc quá nhiều gây khó khăn nhất định cho việc tham mưu, triển khai thực hiện công tác trẻ em nói chung, xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em nói riêng. Những biến động về công tác cán bộ cũng là yếu tố dẫn đến hạn chế trong công tác tổng hợp số liệu báo cáo, quản lý, lưu trữ hồ sơ đánh giá hằng năm ở cơ sở.

- Kinh phí bố trí cho công tác trẻ em ở cơ sở còn ít và bị động, xã hội hóa huy động nguồn lực cho công tác trẻ em còn gặp nhiều khó khăn.

- Công tác phối hợp giữa các ngành, đoàn thể cấp xã đôi lúc chưa chặt chẽ.

- Nhận thức của một số gia đình trong việc bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em còn hạn chế. Tuy hàng năm có giảm nhưng vẫn còn xảy ra tình trạng trẻ em vi phạm pháp luật, trẻ em bị xâm hại, bạo lực, trẻ em bị tai nạn giao thông, đuối nước…

- Một số đơn vị đánh giá hàng năm chưa thật sự khách quan còn chạy theo thành tích, chưa đúng với tình hình thực tế tại địa phương.

- Một số Phòng Lao dộng – Thương binh và Xã hội công tác tham mưu cho Ủy ban nhân dân huyện xây dựng kế hoạch, hướng dẫn và báo cáo đánh giá còn chậm, chưa cụ thể, chưa sát với thực trạng địa phương và chưa đề ra các giải pháp phù hợp, hiệu quả.

- Hội đồng kiểm tra, đánh giá ở một số đơn vị chưa thật sự chủ động trong công tác kiểm tra, đánh giá, công nhận; trong quá trình đánh giá chưa bám sát vào các tiêu chí; Sự phối hợp của các ban, ngành, tổ chức ở một số địa phương còn chưa đồng bộ nên công tác thu thập số liệu, đánh giá chưa kịp thời.

Những kiến nghị, đề xuất

Để thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em, trong thời gian tới chúng ta cần quan tâm và làm tốt các nhiệm vụ sau:

- Cần nghiên cứu lồng ghép triển khai thực hiện xã, phường, thị trấn phù hợp với trẻ em với các chương trình mục tiêu quốc gia để được quan tâm hơn và đạt hiệu quả cao nhất.

- Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố thực hiện quy định tiêu chuẩn xã, phường, thị trấn hợp với trẻ em trong việc đánh giá, công nhận xã nông thôn mới, phường, thị trấn đạt chuẩn văn minh đô thị.

- Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về tầm quan trọng của công tác xây dựng xã, phường, thị trấn hợp với trẻ em, nâng cao hiểu biết về pháp luật cho người dân góp phần nâng cao chất lượng trong công tác xây dựng xã, phường, thị trấn hợp với trẻ em.

- Nâng cao năng lực về chuyên môn cho cán bộ các cấp về tiêu chí đánh giá, trình tự đánh giá, trình tự xét duyệt, công nhận xã phường, thị trấn hợp với trẻ em. - Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đặc biệt kiểm tra, phối hợp liên ngành, tổ chức hội nghị, hội thảo đánh giá rút kinh nghiệm trong công tác xây dựng xã, phường, thị trấn hợp với trẻ em để các địa phương có điều kiện học tập, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng xã, phường, thị trấn hợp với trẻ em.

- Tăng cường bố trí kinh phí để thực hiện xã, phường, thị trấn hợp với trẻ em.