Nhớ Tết xanh của những ngày xưa

 

Cũng như các gia đình thời bao cấp, bố mẹ tôi - hai nhà giáo nghèo lo cho đàn con có một cái Tết tươm tất là cả một vấn đề. Tết của chúng tôi “xanh” đúng cả về nghĩa đen và nghĩa bóng. Sở dĩ như vậy, vì ngày trước chị em tôi chỉ mong đến Tết để được ăn giò. Vậy nhưng, Tết cũng không có nhiều thức ăn, ngoài cây giò nạc, giò thủ (gói bằng thịt lợn nhà nuôi), con gà trống thiến là món chủ lực, thì mẹ tôi nấu thêm món chay trong mâm cỗ Tết truyền thống và nhà tôi vẫn ăn nhiều rau xanh, trái cây. Tất cả thực phẩm để ăn Tết phần lớn đều do chúng tôi tự chăn nuôi, tăng gia từ mấy tháng trước nên đảm bảo rất sạch.

 

Gần Tết, bố tôi bảo, muốn xuân sớm vào nhà thì phải trồng nhiều cây xanh, giữ gìn vệ sinh từ nhà ra ngõ đến nơi công cộng và đây cần được coi là công việc hàng ngày, để môi trường sống trong lành. Vì thế, từ trước Tết hàng tháng, bốn chị em chúng tôi đã thay nhau dọn dẹp nhà cửa, ngõ ngách, hè phố… sạch tinh tươm. Nhà tôi ở thị xã nhưng có đất rộng nên ngoài mảnh vườn trước cửa trồng đủ các loại hoa cúc, hồng, thanh mai, đồng tiền… luôn trổ bông ngào ngạt, thì sau nhà cũng có vườn sum xuê cây trái (nhãn, na, chuối, mít, ổi…) mùa nào thức ấy. Ngày tất niên, bà nội tôi thường pha một thùng nước vôi, buộc ngọn chổi rơm gọn lại rồi bảo chúng tôi ra quét vào các gốc cây. Bà bảo: “Để sắm áo mới cho cây cối. Ngày Tết, mình mặc áo mới, thì cây cối cũng phải được mặc áo mới”. Thế là chị em tôi lọ mọ quét nước vôi lên từng thân cây, khi nước vôi đã khô, cả khu vườn sáng bừng lên như mặc đồng phục thật ấn tượng. Sau rằm tháng chạp, năm nào bố tôi cũng quét lại vôi ve cho ngôi nhà. Đến giờ, tôi vẫn hình dung ra tổ ấm màu trắng nhỏ xinh bên cạnh gốc bích đào đỏ rực đẹp như tranh vẽ. 

 

Ngày 30 Tết, sau khi mọi việc chuẩn bị đã hoàn tất, bố tôi chọn một cành đào đẹp nhất cắm vào lọ lộc bình. Mẹ tôi mang đôi cây mía về để hai bên ban thờ, rồi sắp mâm ngũ quả, trang hoàng thêm lọ cúc đại đóa vàng rực làm bàn thờ trở nên đẹp lộng lẫy, hương xuân đã tràn ngập khắp ngôi nhà. Kỉ niệm không phai mờ trong tôi, đó là mấy chị em buồn ngủ ríu cả mắt vẫn háo hức quây quần cùng người thân bên nồi bánh chưng chờ đón Giao thừa... Khi tiếng pháo đì đùng, râm ran khắp phố chào đón năm mới, trước bàn thờ thoang thoảng hương trầm, bố tôi thành kính khấn vái, cầu mong gia đình gặp vạn sự tốt lành. Rồi bố bảo em tôi ra sông Bằng Giang gánh nước, lấy tài lộc mang về... Mọi người quây quần, sum họp chờ đón người xông đất. Bà và bố mẹ tôi lì xì phong bao giấy màu đỏ mừng tuổi chị em tôi, mong chúng tôi ngoan, học hành tiến bộ. Chúng tôi chúc bà sống lâu trăm tuổi, chúc bố mẹ mạnh khỏe, làm ăn phát tài… Tất cả đều cười nói vui vẻ trong tiết trời se lạnh và mưa phùn lất phất. 

 

 

Sáng mùng một, bà nội thường dắt chị em tôi lên chùa. Bà bảo chúng tôi tặng lại chút tiền lì xì cho những người ăn xin trước cửa chùa để chia sẻ và mang niềm vui tới những người cùng khổ, đó cũng là tạo phước và màu xanh hy vọng cho năm mới tươi sáng hơn. Bà tôi giờ đã thành người thiên cổ nhưng bao năm rồi, gia đình tôi vẫn giữ các tục lệ cũ để Tết an lành, đủ đầy và thiêng liêng...

 

Những ngày Tết, gia đình tôi cũng mời khách, nhưng không bao giờ có cảnh cánh đàn ông nhậu nhẹt bù khú đến say xỉn, còn các bà, các chị nai lưng phục vụ cho các bữa nhậu. Có thể do hồi đó lương thực, thực phẩm không dồi dào, nhưng theo tôi, đó cũng là một nét đẹp và một cách sống xanh. 

 

Tết xưa của nhà tôi (và của nhiều gia đình hồi đó) rất giản dị, không ê hề thức ăn, không bia rượu tràn lan... Cả xã hội không lo bị ngộ độc thực phẩm, hầu như ít tai nạn giao thông như thời nay. Tết xưa thật sự đúng nghĩa là Tết “xanh”, mà bây giờ có nhiều điều cần học tập. Có lẽ vậy nên Tết xưa đã trở thành miền kí ức thiêng liêng và khi cuộc sống đủ đầy, người ta lại thèm một cái Tết xưa…