Ong đốt – Tai nạn không được chủ quan!

 

Kỳ nghỉ 2/9 vừa rồi, Minh được bố mẹ cho về quê thăm ông bà. Cậu bé rất vui, vì lâu lắm mới được cùng các anh chị em họ chơi trong mảnh vườn nhiều cây trái nhà ông bà nội. Vì vườn nhiều cây ăn quả nên bạn của ông nội Minh thường gửi các thùng ong nuôi lấy mật ở đó. Một lần, trong lúc chơi trốn tìm, Minh chạy nhanh và sơ ý đã va phải thùng ong. Lũ ong trong thùng ùa ra bao vây Minh. Mặc dù đã cố gắng thoát khỏi lũ ong và được người lớn giải cứu ngay, nhưng Minh cũng bị gần chục nốt ong đốt vào đầu, mặt và tay. Thấy Minh bị nhiều vết ong đốt, mọi người nhanh chóng đưa Minh đến trạm y tế xã. Các bác sĩ đã vệ sinh nốt ong đốt, gắp hết vòi chích của ong ra khỏi nốt đốt, đắp gạc lạnh lên vết thương rồi theo dõi sức khỏe của Minh một buổi chiều. Khi thấy các nốt ong đốt chỉ hơi sưng, sức khỏe Minh bình thường, bác sĩ mới cho cậu về và không quên dặn dò người nhà tiếp tục theo dõi, nếu thấy bất thường phải đưa đến cơ sở y tế ngay, không được chủ quan. 

  

 

Ở Việt Nam thường gặp các loài ong hay đốt người là: ong mật, ong vò vẽ, ong bầu, ong bắp cày, ong vàng, ong đất... Các loại ong vò vẽ, ong bắp cày và một số loại ong sinh sống ở vùng rừng núi rất độc và nguy hiểm. Tai nạn do ong đốt với trẻ em thường do các em vô tình động vào tổ ong hoặc do nghịch ngợm chọc phá tổ ong. Tuy nhiên, cũng có thể không vì một lý do gì, ong tự nhiên tấn công đốt người. 

 

Tùy số nốt bị đốt và phản ứng của từng cơ thể mà bệnh nhân có thể bị phù mặt, thanh khí phế quản và thanh môn, khó thở, nói khàn; liệt thần kinh (mặt, ngoại biên, mắt), thậm chí bị tổn thương thần kinh lan tỏa. Độc chất của nọc ong vò vẽ còn gây nhược cơ trầm trọng. Bị ong đốt 40-50 nốt (ở trẻ em là 30 nốt), bệnh nhân rất dễ tử vong nếu không được cứu chữa tích cực, đúng cách và triệt để. Tuy nhiên, cũng có loại ong nọc cực độc chỉ cần bị đốt 2 đến 3 nốt cũng gây nguy hiểm tính mạng.

 

 

Theo các chuyên gia chống độc, nếu bị ong đốt nhiều nốt hoặc bị đốt ở các vị trí như đầu, mặt, cổ; bị dị ứng với nọc ong, bị sốc hoặc bị nhiễm độc… thì người bệnh, đặc biệt là trẻ em có thể nguy hiểm đến tính mạng. Vì vậy, cần biết cách xử trí đúng cách và kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm.

 

Các bước xử trí khi bị ong đốt như sau:

- Khi phát hiện nạn nhân bị ong đốt, cần nhanh chóng đưa ra khỏi khu vực có ong. - Đặt nạn nhân nằm yên một chỗ, tránh cử động nhiều để hạn chế nọc độc lan truyền trong cơ thể.

- Lấy vòi chích của ong ra bằng cách khều nhẹ hoặc dùng nhíp lấy ra, vì hầu hết sau khi đốt, ong đều để lại vòi chích và túi nọc ở vết đốt trên da. Tránh nặn ép bằng tay vì có thể làm nọc độc lan ra.

- Rửa sạch vùng da bị ong đốt bằng xà phòng và nước ấm. 

- Bôi dung dịch sát trùng như Povidine 10% hoặc cồn 70 độ lên vết đốt mỗi ngày 2 lần.

- Uống nhiều nước để loại thải độc tố.

- Chườm lạnh lên vết đốt để giảm đau và giảm sưng.

Sau khi xử trí như trên, người bị ong đốt cần được chăm sóc, theo dõi cẩn thận và đưa nạn nhân đến cơ sở y tế để kiểm tra lại.

Sơ cứu ban đầu đúng cách sẽ tránh được bệnh diễn biến nặng dẫn tới suy đa tạng. Khi trẻ bị ong đốt, một số người nghĩ ngay đến việc bôi kem đánh răng, hồ nước lên vết đốt. Tuy nhiên, cách làm này chỉ có tính chất làm mát, dịu nốt đốt, không thể chữa trị tình trạng nhiễm độc. 

Các bác sĩ khuyến cáo: Phải đưa ngay nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất khi có một trong các dấu hiệu sau: Số lượng vết đốt nhiều (trên 10 nốt); bị ong vò vẽ, ong bắp cày, ong mật và một số ong chưa rõ loại ở các vùng rừng núi; bị đốt vào các vùng mặt, cổ, miệng, họng; nạn nhân có các biểu hiện khó chịu như: đau đớn, sưng nề nhiều vùng bị đốt, mẩn ngứa, khó thở, mệt nhiều…

Các biện pháp phòng tránh ong đốt

- Tránh tiếp xúc với những nơi có ong. 

- Không chọc phá tổ ong.

- Khi ong bay đến, không chạy, cần đứng hoặc ngồi im và không cử động (ong sẽ không bay theo nữa).

- Thường xuyên vệ sinh, phát quang bụi rậm quanh nhà để phòng ngừa ong đến làm tổ.

- Khi đi vào rừng, đi dã ngoại, cần tránh mặc quần áo màu sặc sỡ. Không dùng nước hoa, dầu gội đầu, các loại mỹ phẩm… có mùi thơm và ngọt sẽ thu hút ong. Không đi chân đất, không mặc quần áo quá rộng. Đội mũ có lưới che, đi găng tay, mặc quần áo dày và kín.

 

Người lớn cần quan tâm và dăn dò trẻ phải tránh xa khi nhìn thấy tổ ong để phòng tránh bị ong đốt. Dặn trẻ em không ném, phá hay lấy que chọc tổ ong. Ong thường làm tổ ở cây, khó nhìn thấy, hoặc có loài ong làm tổ dưới đất, vì vậy không nên ra vườn, lên rừng vào buổi tối, khó phát hiện được tổ ong để tránh. Nếu bị ong tấn công, cần nhanh chóng trùm kín mặt và các phần da bị hở. Dùng giẻ tẩm dầu, quấn vào đầu gậy đốt, hoặc dùng bùi nhùi rơm rạ đốt để khói xua đàn ong ra khỏi nạn nhân. Cũng có thể dùng bình xịt thuốc diệt côn trùng để xua đuổi đàn ong.

Ong đốt là một tai nạn cần cấp cứu ngay vì có thể gây nguy hiểm đến tính mạng con người do nọc độc của ong. Việc điều trị ong đốt cần tuân theo nguyên tắc: Phát hiện và điều trị ngay sốc phản vệ, điều trị biến chứng (suy thận cấp, suy hô hấp, tổn thương đa cơ quan), phòng ngừa và điều trị nhiễm trùng vết cắn.