Phòng và điều trị huyết áp thấp

BS. Hoàng Khánh Toàn. Ảnh: NDLB 

 

 

BS. Hoàng Khánh Toàn: Theo Tổ chức Y tế Thế giới, huyết áp thấp là biểu hiện của sự rối loạn chức năng vỏ não của trung khu thần kinh vận mạch. Đây là một trạng thái bệnh lý thường gặp, đặc biệt là ở phụ nữ. Ở người trưởng thành, sau nhiều lần đo huyết áp đúng phương pháp, nếu trị số huyết áp tâm thu (huyết áp tối đa) dưới 90mmHg (milimét thủy ngân) và huyết áp tâm trương (huyết áp tối thiểu) dưới 60mmHg hoặc chỉ số huyết áp hiện tại thấp hơn so với chỉ số huyết áp từng có trước đây thì người ta gọi đó là huyết áp thấp.

 

Huyết áp thấp có 2 dạng: huyết áp thấp nguyên phát và huyết áp thấp thứ phát. Huyết áp thấp nguyên phát thường không tìm được căn nguyên của bệnh. Dạng này hay gặp ở phụ nữ trong tuổi dậy thì hoặc ở vào giai đoạn mãn kinh. Huyết áp thấp thứ phát có căn nguyên cụ thể và được chia làm hai loại: huyết áp thấp thứ phát cấp tính thường do chấn thương gây mất máu, do tiêu chảy gây mất nước và điện giải, do dùng quá liều thuốc hạ huyết áp...; huyết áp thấp thứ phát mạn tính thường gặp trong các bệnh suy tuyến giáp trạng, suy tuyến thượng thận, viêm tuỵ mạn tính, viêm đại tràng và dạ dày kéo dài gây suy nhược cơ thể... 

 

 

 

BS. Hoàng Khánh Toàn: Triệu chứng của huyết áp thấp nguyên phát là rất phong phú. Mức độ nhẹ có thể thấy mệt mỏi, nặng đầu, hoa mắt, chóng mặt, khó thở, hồi hộp, mất ngủ, suy giảm trí nhớ, kém tập trung, da xanh xao... Mức độ nặng có thể có những cơn choáng váng, xây xẩm mặt mày, vã mồ hôi lạnh, ngất xỉu... Bệnh để lâu có thể dẫn đến tình trạng thiểu năng tuần hoàn não, suy nhược thần kinh, thiểu năng động mạch vành tim gây đau thắt ngực, thậm chí có thể bị nhồi máu não…, rất nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phòng tránh và chữa trị kịp thời.

 

 

BS. Hoàng Khánh Toàn: Về nguyên tắc, khi xảy ra huyết áp thấp phải nhanh chóng đưa huyết áp trở về trị số bình thường, sau đó cần có biện pháp điều trị duy trì để tránh tái phát. Điều trị huyết áp thấp có nhiều biện pháp khác nhau, có thể chữa bằng Đông y hoặc Tây y. Lưu ý: Cần phải xử lý triệt để nguyên nhân và trị liệu mang tính toàn diện và kiên trì. Đối với huyết áp thấp thứ phát cấp tính, nhất thiết phải sử dụng các biện pháp của Tây y, Đông y chỉ có vai trò hỗ trợ. Đối với huyết áp thấp nguyên phát và huyết áp thấp thứ phát mạn tính nên dùng kết hợp Đông - Tây y. 

 

Các biện pháp của Đông y được chia làm hai nhóm: Dùng thuốc và không dùng thuốc. Nhóm không dùng thuốc bao gồm các biện pháp như thực hiện chế độ sinh hoạt hợp lý, tránh căng thẳng, bảo đảm giờ giấc làm việc và nghỉ ngơi phù hợp, có chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng, có thể ăn mặn một chút, uống đủ nước, tích cực tập luyện thể dục thể thao, tập dưỡng sinh, khí công, xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu... Nhóm dùng thuốc bao gồm phương thức biện chứng luận trị (kê đơn theo từng thể bệnh) hoặc biện bệnh luận trị (kê đơn chung cho tất cả các thể). Hiện nay, để phù hợp với cuộc sống hiện đại, người ta có xu hướng thích dùng các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng được bào chế theo công nghệ tiên tiến, vừa đảm bảo tính hiệu quả và tính an toàn, vừa thuận tiện cho việc bảo quản và sử dụng.

 

 

BS. Hoàng Khánh Toàn: Như trên đã nói, trước hết phải có đời sống tinh thần lạc quan, vui vẻ, năng tập luyện, thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lý, không nên bỏ bữa vì nhịn đói sẽ gây tụt huyết áp do hạ đường huyết, ngủ đủ giấc và tránh làm việc căng thẳng. Cần chú ý “lắng nghe cơ thể mình”, nếu thấy có các dấu hiệu của huyết áp thấp phải tìm đến các cơ sở y tế để đo huyết áp một cách chính xác. Khi có nguy cơ mắc chứng huyết áp thấp có thể dự phòng tích cực bằng việc sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc thảo dược dân gian như trà gừng, trà linh chi, trà nhân sâm...