Tăng cường phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện năm 2019

Những khó khăn trong việc triển khai BHXH tự nguyện

 Một nguyên nhân khiến người lao động còn băn khoăn khi tham gia BHXH tự nguyện là quyền lợi được hưởng của người tham gia còn bó hẹp. Cụ thể, người tham gia BHXH bắt buộc được hưởng 5 chế độ gồm ốm đau, hưu trí, tử tuất, thai sản, tai nạn lao động và bệnh nghề nghiệp, trong khi đó, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng 2 chế độ là hưu trí và tử tuất. Vì vậy, trong những năm qua, mặc dù số người lao động tham gia BHXH tự nguyện đã tăng, nhưng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng của đối tượng thuộc diện tham gia BHXH tự nguyện.

Cần có các gói BHXH ngắn hạn, linh hoạt đối với những người không còn đủ 20 năm

tham gia BHXH tự nguyện.

Theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính đến ngày 31/5/2019, toàn quốc có trên 360.000 người đang tham gia BHXH tự nguyện. Đây là con số khá khiêm tốn so với trên 30 triệu người thuộc đối tượng tham gia BHXH tự nguyện tiềm năng. Việc phát triển BHXH tự nguyện gặp nhiều khó khăn, một mặt do những đặc điểm riêng của nhóm đối tượng lao động thuộc khu vực phi chính thức nên khó quản lý cả về thời gian, không gian làm việc; mặt khác, hiểu biết về chính sách BHXH, BHYT của nhiều người lao động chưa đầy đủ. Người lao động chủ yếu mới chỉ quan tâm đến vấn đề tiền lương, thu nhập hằng tháng và lợi ích trước mắt mà chưa quan tâm đến việc phòng xa cho bản thân về sau này khi hết tuổi lao động.

Đa phần những lao động tự do chỉ quan tâm đến vấn đề thu nhập hàng tháng mà chưa quan tâm  đến việc tham gia BHXH để được thụ hưởng những phúc lợi xã hội sau này. 

Bà Đinh Mai Hạnh, Phó Trưởng ban Thu (BHXH Việt Nam) cho biết: Theo từng giai đoạn, BHXH Việt Nam đã có những giải pháp phù hợp để phát triển BHXH tự nguyện. Đặc biệt, kể từ sau Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách BHXH, với định hướng chính trị thực hiện “BHXH toàn dân”, BHXH Việt Nam đã, đang và sẽ tiếp tục triển khai nhiều giải pháp đồng bộ và quyết liệt. Cụ thể, BHXH đã đề xuất với Chính phủ tăng mức hỗ trợ cho người tham gia BHXH tự nguyện; hoặc linh hoạt hơn về mức hỗ trợ, như mức hỗ trợ tối thiểu bằng 30%, 25%, 10% để địa phương nào có điều kiện, kinh tế phát triển thì có thể hỗ trợ thêm một phần mức đóng cao hơn cho người tham gia BHXH tự nguyện.

Đồng thời, đề nghị UBND tỉnh, thành phố giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo Nghị quyết số 102/2018/NQ-CP của Chính phủ về giao chỉ tiêu phát triển BHXH. Bên cạnh đó, BHXH thường xuyên sơ kết, tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những tồn tại, hạn chế nguyên nhân chậm phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện; đưa ra các giải pháp nhằm tăng nhanh đối tượng tham gia BHXH tự nguyện.

Ngoài ra, BHXH Việt Nam đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành, tổ chức… tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu, rộng chính sách BHXH tự nguyện để nhiều người dân hiểu, từ đó chủ động tham gia BHXH tự nguyện. Đặc biệt là việc mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu BHXH tự nguyện, phấn đấu mỗi thôn, bản, tổ dân phố đều có điểm thu BHXH tự nguyện, có nhân viên đại lý thu. Đồng thời, giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện đối với BHXH cấp huyện và từng đại lý thu. Cơ quan BHXH cũng thực hiện đa dạng các hình thức, phương thức nhận hồ sơ, trả kết quả, thu tiền đóng, chuyển tiền đóng vào quỹ, tạo điều kiện thuận lợi nhất đối với người tham gia BHXH tự nguyện...

Cũng theo bà Hạnh, các cơ quan quản lý Nhà nước về BHXH cần có những chính sách tăng quyền lợi, mở rộng quyền lợi cho người lao động thì mới thu hút được họ tham gia BHXH tự nguyện.

 Cần có những chính sách linh hoạt và cụ thể

 Trước thực trạng này, trong tháng 6, Bộ LĐTBXH vừa ban hành kế hoạch số 2276/KH-BLĐTBXH phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện năm 2019. Mục tiêu là tốc độ gia tăng đối tượng tham gia BHXH tự nguyện năm sau so với năm trước ít nhất bằng 50%; phấn đấu hết năm 2019, số người tham gia BHXH tự nguyện đạt trên 450.000 người (tăng hơn 200.000 người so với năm 2018).

Trên cơ sở thống nhất giữa Bộ LĐTBXH, BHXH Việt Nam và Tổng công ty Bưu điện Việt Nam, Bộ LĐTBXH đã chỉ đạo, tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý nhà nước về BHXH (Bộ LĐTBXH, sở LĐTBXH các địa phương) với cơ quan tổ chức thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam, BHXH các địa phương) trong việc chia sẻ dữ liệu về quản lý lao động, thống kê, rà soát số lao động làm việc tại các doanh nghiệp, các hộ kinh doanh cá thể, người lao động trong các làng nghề, lao động tự do… những đối tượng hiện đang có nguồn thu nhập ổn định mà không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc để tuyên truyền, vận động tham gia BHXH tự nguyện.

Xây dựng và triển khai thí điểm các gói BHXH ngắn hạn linh hoạt

đối với người tham gia BHXH tự nguyện.

Đổi mới công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật về BHXH tự nguyện, đa dạng hóa các hình thức, mở rộng về phạm vi đối tượng và phù hợp với tính chất đặc thù của từng nhóm đối tượng, vùng miền. Trước mắt tập trung vào các đối tượng có điều kiện và khả năng tham gia, các đối tượng thuộc diện chính sách ưu tiên hỗ trợ tiền đóng từ ngân sách Nhà nước.

Tập huấn, đào tạo, bổ sung nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của hệ thống đại lý thu BHXH. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác điều hành, quản lý BHXH.

Tổ chức đánh giá việc thực hiện chính sách hỗ trợ một phần tiền đóng của Nhà nước từ ngày 1/1/2018 đối với người tham gia BHXH tự nguyện để từ đó kiến nghị, đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện; nghiên cứu, xây dựng và triển khai thí điểm các gói BHXH ngắn hạn linh hoạt đối với người tham gia BHXH tự nguyện, đồng thời tiếp tục khuyến khích các cơ quan, tổ chức, cá nhân hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện...

Bộ LĐTBXH cũng nhấn mạnh sẽ tiếp tục thực hiện cải thiện cải cách thủ tục hành chính, cải thiện quy trình, thủ tục tham gia và thụ hưởng chính sách BHXH tự nguyện để tạo thuận lợi nhất cho người dân tiếp cận tham gia và thụ hưởng các chế độ. Bộ LĐTBXH cũng sẽ thực hiện việc đánh giá định kỳ hằng quý, sơ kết 6 tháng và tổng kết cả năm trong quá trình triển khai phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện để kịp thời rút kinh nghiệm, điều chỉnh, bổ sung các giải pháp thực hiện.

Hiện tại, người tham gia BHXH tự nguyện được nhà nước hỗ trợ bằng 10%, 25% đối với người thuộc hộ gia đình cận nghèo và 30% đối với người thuộc hộ gia đình nghèo tính trên mức đóng 154.000 đồng/tháng. Như vậy, một người chỉ cẫn mỗi ngày tiết kiệm không đến 5.000 đồng để tham gia BHXH tự nguyện thì sau 20 năm đóng BHXH tự nguyện và khi đủ 60 tuổi đối với nam, 55 tuổi đối với nữ là đã được hưởng lương hưu.

Xuân Quang/GĐTE