Thắp sáng hoài bão sáng tạo khoa học cho thanh thiếu niên, nhi đồng

Nhiều sản phẩm dự thi của các em đã đi vào cuộc sống

Cuộc thi sáng tạo dành cho thanh thiếu niên, nhi đồng Thủ đô được tổ chức từ năm 2004, do Sở Khoa học và Công nghệ, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật, Sở Giáo dục và Đào tạo, Thành đoàn Hà Nội phối hợp tổ chức. Đến nay, Cuộc thi sáng tạo của thanh thiếu niên, nhi đồng Thủ đô đã thu hút sự tham gia của hàng chục ngàn học sinh trong cả nước với hàng ngàn đề tài dự thi trong 5 lĩnh vực: Đồ dùng dành cho học tập; phần mềm tin học; sản phẩm thân thiện với môi trường; các dụng cụ sinh hoạt gia đình và đồ chơi trẻ em; các giải pháp kỹ thuật nhằm ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế.

Phần lớn sản phẩm dự thi của các thí sinh đã biết tận dụng các vật liệu tự nhiên sẵn có và một số sản phẩm phế thải để tạo ra những sản phẩm hữu dụng, giàu tính sáng tạo như: Máy lọc nước đa năng, máy gieo hạt tự động điều khiển bằng smartphone, máy in 3D hộ gia đình, rạp chiếu phim lịch sử và sân khấu múa rối… Nhiều sản phẩm dự thi của các em đã đi vào cuộc sống, phục vụ trực tiếp việc vui chơi, học tập và giảng dạy của nhà trường. 

Những ý tưởng mới góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học trong nhà trường

Năm 2021, Ban tổ chức cuộc thi đã nhận được 362 sản phẩm dự thi của hơn 1.000 tác giả, nhóm tác giả là học sinh của 159 trường thuộc 23 quận, huyện trên địa bàn Thủ đô. Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Trưởng ban tổ chức cuộc thi, các sản phẩm dự thi năm nay có rất nhiều ý tưởng mới. Các sản phẩm đạt giải đều thể hiện được ý tưởng sáng tạo, trình độ kỹ thuật - công nghệ tốt, sau khi hoàn thiện có thể ứng dụng vào thực tiễn đời sống cũng như phục vụ học tập, sinh hoạt như: "Sản phẩm Trợ lý ảo du lịch", "Trường học STEM tương lai", "Máy cho cá ăn tự động", "Robot khử khuẩn thân thiện với môi trường", "Mô hình máy sấy dịch giun quế bằng không khí khô, nhiệt độ thấp", "Khối lập phương thông minh, thành phố năng lượng xanh"… Ban tổ chức đã lựa chọn được 62 mô hình sáng tạo tiêu biểu được giải cấp thành phố để tham gia dự thi toàn quốc.

Với sự đam mê, tinh thần sáng tạo, khắc phục khó khăn, thầy và trò của nhiều trường học đã tạo ra nhiều sản phẩm dự thi đạt chất lượng cao. Đánh giá của các Hội đồng chấm giải cho thấy, chất lượng các sản phẩm dự thi năm nay khá tốt, có nhiều ý tưởng mới, sáng tạo, thể hiện được trình độ kỹ thuật, khả năng tích hợp các giải pháp công nghệ, khả năng lập trình trên phần mềm máy tính để tạo ra các sản phẩm hữu ích trong học tập, cuộc sống và bảo vệ môi trường.

Sân chơi bổ ích và lý thú, giúp phát huy năng lực của học sinh

Hiệu trưởng Trường Tiểu học Trung Văn (quận Nam Từ Liêm) Giang Thanh Thủy cho biết, nhà trường luôn coi cuộc thi là nhiệm vụ chính trị, gắn với nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học. Nhà trường cũng thành lập các câu lạc bộ nghiên cứu khoa học, nhóm yêu thích sáng tạo với nhiều hoạt động thiết thực gắn với hoạt động giảng dạy, học tập của giáo viên, học sinh. Nhờ vậy đã khơi gợi được niềm đam mê sáng tạo và nghiên cứu khoa học của nhiều học sinh.

Theo Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phương Mai (quận Đống Đa) Trần Thúy Hòa, cuộc thi là một sân chơi bổ ích và lý thú, giúp phát huy năng lực của học sinh, gắn lý thuyết với thực hành và thực tế cuộc sống. Chính vì vậy, Trường Tiểu học Phương Mai luôn tích cực hưởng ứng và chủ động tổ chức nhiều hoạt động, nhằm khơi dậy tính đam mê, kích thích tư duy sáng tạo của mỗi học sinh.

Ông Nguyễn Quang Tuấn, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội cho biết, để tiếp tục nâng cao chất lượng cuộc thi cho các năm sau, Sở sẽ tập trung tuyên truyền sâu rộng về cuộc thi, nhằm thu hút đông đảo học sinh tham gia hơn. Sở cũng sẽ chỉ đạo các nhà trường tạo điều kiện về thời gian, hỗ trợ các em trong việc bổ sung kiến thức, khuyến khích việc tự học, tự sáng tạo; các thầy, cô giáo thực hiện tốt vai trò tổ chức, hướng dẫn hoạt động cho học sinh, khuyến khích các em thể hiện thực hành sáng tạo trong các môn học, kịp thời động viên để nuôi dưỡng ý tưởng dưới góc nhìn sáng tạo. Giáo viên chủ nhiệm phối hợp chặt chẽ với phụ huynh học sinh động viên, hỗ trợ về thời gian, cơ sở vật chất để các em tự phát huy sở trường, hiện thực hóa các ý tưởng sáng tạo một cách tốt nhất.

Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội sẽ nghiên cứu các chính sách phù hợp để những học sinh đoạt giải cao được ưu tiên, khuyến khích trong đánh giá, xếp loại học tập và các hoạt động khác.

Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, Trưởng ban Tổ chức cuộc thi Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, trong thời gian tới, các cấp, ngành, địa phương của thành phố cần quan tâm mở ra nhiều không gian sáng tạo để học sinh có cơ hội trải nghiệm, triển khai ý tưởng sáng tạo của mình. Bên cạnh đó, các trường đại học trên địa bàn Thủ đô cũng nên tổ chức các sự kiện, giống như ở các nước trên thế giới tổ chức Ngày Open Campus. Với những sự kiện như thế này, các trường mở cửa, giới thiệu về những sản phẩm công nghệ của mình. Phụ huynh, học sinh, sinh viên đến tham quan, giao lưu với các nhà khoa học, từ đó khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu khoa học của các em. Nếu chúng ta làm tốt và có sự quan tâm của cả xã hội, chắc chắn chất lượng cuộc thi sẽ ngày càng tốt hơn.