Tiếng gọi đò: Tiếng vọng về ký ức

Nhà quay phim, NSND Nguyễn Hữu Tuấn là người đứng sau máy quay những bộ phim đã trở thành kinh điển của điện ảnh Việt Nam như “Thương nhớ đồng quê”, “Hi vọng cuối cùng”, “Hoa ban đỏ”, “Bến không chồng”,… Xen kẽ các đợt đi làm phim là những chuyến đi dã ngoại tìm bối cảnh. NSND Nguyễn Hữu Tuấn đã rong ruổi tới nhiều nơi trên dải đất hình chữ S. Tài sản 40 năm chụp ảnh là hàng chồng hộp ảnh xếp đầy trong các căn phòng của ông.

“Tiếng gọi đò” là cuốn sách đầu tiên của NSND Nguyễn Hữu Tuấn về chủ đề Nhiếp ảnh. Gói gọn trong 147 trang, cuốn sách bao gồm 85 bức ảnh chọn lọc từ hàng ngàn bức đã chụp trong hơn 30 năm, từ 1987 đến 2018. Nội dung sách được chính tác giả phiên dịch sang cả tiếng Anh với hi vọng bạn bè quốc tế cũng có thể đón nhận. Toàn bộ ảnh được in với hai sắc đen trắng gợi không khí hoài cổ.

Lật dở cuốn sách, bạn đọc như được lên một chuyến đò trở về với những miền ký ức đẹp trong các bức ảnh của ông. Chú thích trong sách hầu như là chữ viết tay của tác giả; chỉ cho ta thấy ảnh ấy chụp ở đâu, khi nào. Ông đã tìm đến những bến đò truyền thống quen thuộc của dân cư Bắc bộ, như bến đò Đông Trù (Hà Nội), bến đò Nương (Hiệp Hòa, Bắc Giang), bến đò Vân (Bắc Ninh)... Đôi khi, tác giả cũng kể lại câu chuyện khi qua mỗi chuyến đò ấy. Ở đó, những câu chuyện riêng tư, những tâm tình ấp ủ, những lời qua tiếng lại, những tin đồn hay những giai thoại dân gian, cứ thế hiện ra rõ nét. Tất cả đều xoay quanh những bến sông, bến đò, những dòng chảy trôi nơi làng quê Việt.

Điều ấn tượng trong những bức ảnh của NSND Nguyễn Hữu Tuấn đó là ống kính của ông luôn hướng về những người phụ nữ. Hơn 80% những bức ảnh trong những bến đò của ông chụp về người phụ nữ ở nông thôn. Càng chụp ông càng gặp nhiều phụ nữ ở chợ lao động, bến sông, chợ dân sinh, những lúc nắng hay cả những ngày mưa họ đều xuất hiện. Họ phải xếp lốt cả tháng được 2 lần, mỗi lần 6km, được 300.000 đồng, xã lấy mất 150.000 đồng, hai bà mỗi bà còn 150.000 đồng. Bóng của họ vẫn là bóng đen, vẫn là những người chịu thiệt thòi trong cuộc sống. Ông chụp ảnh thênh thang thế, nhưng những câu chuyện ông kể trong ảnh của mình lại khiến người xem dừng lại suy ngẫm.

“Tôi luôn thấy họ đẹp, và tôi yêu những con người đó, yêu đất nước đã sinh ra những con người như vậy. Cũng như tôi đã đi qua nhiều vùng quê Việt Nam, chụp ảnh về những con người, những ngôi làng… Tôi thấy, không có nơi nào đẹp hơn đất nước chúng ta bởi chính những con người bình dị đó” - NSND Nguyễn Hữu Tuấn chia sẻ.

Mặc dù sách ảnh là chủ yếu nhưng cuốn sách lại cuốn hút từ đầu đến cuối trang sách bởi lối viết dung dị, dí dỏm và sâu sắc của ông. Những bến đò và con người ở đó mang vẻ đẹp của thời gian và ký ức, những nỗi niềm chung của những người con xa quê trước sự biến đổi nhanh chóng của làng; gợi cho ta nhiều suy ngẫm về cuộc sống hôm nay.

Đến một ngày, những bến đò, bãi sông sẽ chỉ còn trong ảnh. Cuộc sống đi lên và những bến đò sẽ được thay thế bằng những chiếc cầu, dần thiếu vắng tiếng ai gọi “đò ơi, chờ với… Những bức ảnh của NSND Nguyễn Hữu Tuấn rất giá trị, cùng thời gian nó sẽ là nhân chứng cho mai sau…

“Tiếng gọi đò: Tiếng vọng về ký ức” là chủ đề buổi trò chuyện tâm tình quanh cuốn sách này cùng tác giả Nguyễn Hữu Tuấn và các khách mời - cùng lắng nghe, gọi lại những câu chuyện của bến đò, của những bãi sông, của những con người từng qua lại – neo đậu và quay lưng. Những con người không ngừng phá hủy - không ngừng dựng xây và không ngừng thương nhớ.

Tại đây, câu chuyện về đò không chỉ được kể ra qua những bức ảnh đen trắng hiếm có, mà còn qua góc nhìn hội họa, văn chương... qua sự đối thoại mở giữa khán giả về xưa nay, về thành thị nông thôn. Những người yêu mến giá trị xưa cũ và mong tìm kiếm được một hướng đi thuận hoà cho con người - thiên nhiên - đô thị - phát triển sẽ cùng gặp gỡ.

Buổi trò chuyện “Tiếng gọi đò: Tiếng vọng về ký ức”

- Thời gian: Thứ Bảy ngày 04/06 từ 9h00 – 11h30

- Địa điểm: Số 2 Lê Thạch, Hoàn Kiếm, Hà Nội

- Chương trình với sự góp mặt của: Tác giả - NSND Nguyễn Hữu Tuấn, Họa sĩ Trịnh Lữ và Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp