Trao tự do và tin tưởng, giúp con phát triển toàn diện

 

 

GS. Nobuyoshi Hirai, tác giả những cuốn sách nằm lòng đối với các bậc cha mẹ, như “Giáo dục không la mắng”, “Kỷ luật trong nụ cười” khuyên rằng: “Cha mẹ hãy nuôi dạy con mình để chúng có cuộc đời đáng sống”. Trong cuốn sách mới nhất đến với độc giả Việt Nam “Khơi nguồn tiềm năng con trẻ”, ông tiếp tục những lời khuyên sâu sắc, rất giàu tính nhân văn cho các bậc cha mẹ về cách nuôi dạy con một cách tích cực, giúp con phát triển toàn diện. 

 

Có thể nói, quan niệm nuôi dạy con trẻ của chúng ta bây giờ đã khác xa với trước đây. Trước đây cha mẹ, người lớn thường quyết định thay những việc lớn trong cuộc đời con cái, như học nghề gì, học trường nào, lớn lên thì chọn vợ/chồng ra sao. Quan niệm của gần như cả xã hội thường cho rằng, một đứa trẻ ngoan là đứa trẻ học giỏi. Cha mẹ, nhà trường giáo dục trẻ theo khuôn mẫu, để tạo ra những đứa trẻ chăm ngoan, vâng lời, lớn lên đi làm, gây dựng sự nghiệp, lập gia đình theo sự sắp đặt của cha mẹ. Tuy nhiên, giáo dục hiện đại ngày nay coi trọng sự phát triển toàn diện, bao gồm phát triển thể chất, tinh thần, trí tuệ, năng lực giao tiếp xã hội, năng lực đặc biệt… Do đó, trẻ em không chỉ được chăm sóc tốt về thể chất, tâm hồn, mà còn được tôn trọng cá tính, được quan tâm phát huy năng sáng tạo để có thể trở thành những cá nhân có tài năng, có cống hiến.  

 

 

Bạn hay tự hỏi vì sao con mình trở nên ương bướng một cách khó hiểu? Tại sao ngày nhỏ con chăm ngoan giỏi giang là thế, giờ con ỷ lại và lười nhác thế này? Nhưng chúng ta cũng có bao giờ tự hỏi, mình đã dạy con như thế nào để lớn tướng rồi, con vẫn không tự lập được?

 

GS. Nobuyoshi Hirai chỉ ra rằng, thông thường người ta lấy đức tính chăm ngoan, vâng lời… làm chuẩn mực để dạy trẻ, làm như vậy là vô tình đánh cắp sự tự do của trẻ, đồng thời gieo vào đầu trẻ những quy tắc, chuẩn mực, những suy nghĩ hạn hẹp thiếu ngây thơ, ít sáng tạo của người lớn. Trong khi điều quan trọng nhất với trẻ là việc khám phá năng lực bản thân, và người lớn có vai trò kích thích trẻ phát triển năng lực đó, thì chúng ta thường làm ngược lại. Chúng ta đặt ra quá nhiều nguyên tắc, luôn giới hạn trẻ được làm cái này và không được làm cái kia. Chúng ta chưa biết cách giúp trẻ sống say mê và tràn đầy năng lượng, vui vẻ và sống có cá tính.

 

Theo ông, thay vì quyết định hộ cho con, chúng ta hãy trao cho trẻ quyền tự do trong suy nghĩ và trong từng hành động. Ông đưa ra ví dụ, khi con trẻ còn nhỏ, tò mò muốn làm mọi thứ để khám phá thế giới thì chúng ta thường gạt đi bằng câu nói: "Con nít biết gì mà làm, chỉ giỏi phá!". Chính câu nói đó đã “bóp chết” khả năng tự lập của trẻ ngay từ nhỏ. Nếu người lớn chúng ta cứ mãi can thiệp thô bạo vào việc quyết định ăn gì, mặc gì, mua đồ chơi gì, học gì, trẻ sẽ mất đi sự tự do và hứng thú.

 

GS. Nobuyoshi Hirai khuyến khích các bậc phụ huynh nên khen ngợi về năng lực của trẻ nhỏ bởi vì được khen, trẻ sẽ cảm thấy bản thân mình có giá trị, cảm thấy mạnh mẽ và tự tin hơn. Khi tự tin thì con bạn sẽ cảm thấy hứng thú, đam mê và có động lực khám phá thế mạnh bản thân, từ đó dễ dàng xác định năng lực của trẻ. 

 

 

Một đứa trẻ hạnh phúc là đứa trẻ luôn được cha mẹ thấu hiểu, khuyến khích, động viên. “Một đứa trẻ hạnh phúc nhất là khi dù cho nó có sai lầm, thất bại thì luôn có cha mẹ ở bên cạnh khuyến khích con không sao đâu, cố gắng lần sau nhé”. Không trách mắng, chỉ trích con khi phạm phải sai lầm, đó là những bậc cha mẹ sáng suốt và tin tưởng ở con mình. Việc cha mẹ biết cách nới rộng tư duy và không gian tinh thần trong nuôi dạy con từ nhỏ, sẽ giúp con thoát khỏi khuôn mẫu để học tập và phát triển đầy hứng khởi và sáng tạo. Trẻ sẽ có khả năng mở ra một cuộc sống hạnh phúc, là chính mình, nhờ có cha mẹ thấu hiểu mọi chuyện.

 

Tuy nhiên, trên hết mọi cách thức giáo dục, thì việc phát hiện khả năng và nuôi dưỡng tâm hồn của trẻ thành công hay không nằm ở tình yêu thương, tinh thần gần gũi, sẻ chia, làm gương của cha mẹ. Đó chính là yếu tố quyết định, các phương pháp dạy con cho dù là toàn diện, vẫn chỉ mang tính chất hỗ trợ. Dù bạn có áp dụng phương pháp nào mà trẻ không cảm nhận được tình yêu thương và sự tin tưởng của cha mẹ thì trẻ cũng khó phát triển tự do và hạnh phúc.

 

Đứa trẻ được phát triển toàn diện là đứa trẻ sẽ hạnh phúc trong tình yêu thương. Để một đứa trẻ ngày nay được phát triển toàn diện theo quan niệm giáo dục hiện đại, chúng ta không chỉ quan tâm chăm sóc, phát triển thể chất cho trẻ mà còn phải đặc quan tâm chăm sóc trẻ phát triển về tinh thần một cách mạnh mẽ và tích cực. Một đứa trẻ có thể chất tốt, lớn lên trong bầu không khí vui vẻ, yêu thương, trong tinh thần sống mạnh mẽ, luôn yêu cuộc sống của các thành viên gia đình, sẽ luôn linh hoạt, lạc quan, suy nghĩ tích cực, hướng thượng và biết yêu thương, chia sẻ.