Xây dựng và duy trì mô hình hỗ trợ người bị mua bán trở về tái hòa nhập cộng đồng ở Yên Bái

 

 

Khi mới trở về, hầu hết các nạn nhân bị mua bán đều âm thầm, tủi hổ, lặng lẽ như một cái bóng. Không những chịu sự kì thị của hàng xóm, họ còn khó kiếm việc làm và không có thu nhập. Chị L.T.H, là nạn nhân bị mua bán trở về. Khi chưa có nhóm sinh hoạt và chưa có sự hỗ trợ vốn của Tổ chức Tầm nhìn Thế giới (WVI) tại Việt Nam, chị không có thu nhập và chỉ nuôi vài con gà, vài con vịt. Chị cũng không biết làm gì. Sau 13 tháng sinh hoạt nhóm và được nhận hỗ trợ tài chính của Tổ chức Tầm nhìn Thế giới tại Việt Nam, chị đã nuôi một đàn gà và bán được 11 triệu đồng. Số tiền bán được chị đã biết quay vòng vốn để nuôi một đàn ngan. Hiện nay đàn ngan của chị có 50 con, dự kiến chị sẽ bán được với số tiền khoảng 10 triệu đồng. Ngoài ra, chị vẫn duy trì việc đi làm thêm với mức lương 2,5triệu/1 tháng. “Cuộc sống thấy vui vẻ, phấn khởi hơn”, chị L.T.H thành viên nhóm chia sẻ. 

 

Chị H.T.L cũng là nạn nhân bị mua bán trở về. Trước khi tham gia sinh hoạt nhóm, chị chưa có thu nhập ổn định. Hiện, chị đã trồng củ đậu và có thu nhập tốt 40 triệu/vụ x 2 vụ/ năm và đã thu được lãi 20 triệu đồng. Chị có một con trâu và mới mua thêm một con trâu nái để nuôi làm sức kéo, chờ đến khi trâu sinh thì bán con nghé. Chị thấy cuộc đời mình đã bước sang một trang mới với đầy sự ấm áp và hạnh phúc. Nụ cười đã trở lại trên khuôn mặt chị. Chị L. luôn nói: "Nhờ có Hội Phụ nữ, các ngành và Tổ chức Tầm nhìn Thế giới giúp đỡ, tôi mới có cuộc sống như ngày hôm nay. Tôi cảm thấy ấm áp bên gia đình cùng xây dựng cuộc sống mới”. 

 

Chị H. và chị L. chỉ là hai trong rất nhiều chị em bị mua bán trở về ở Yên Bái là thành viên của nhóm tự lực hỗ trợ người bị mua bán trở về tái hòa nhập cộng đồng – Dự án bảo vệ nạn nhân, chương trình chấm dứt mua bán người do WVI tại Việt Nam hỗ trợ. 

 

Đa phần các nạn nhân trong vùng can thiệp của WVI tại Việt Nam là các em nhỏ đang đi học, hoặc là phụ nữ đã có con, việc tham gia vào một dịch vụ ngoài cộng đồng là rất khó tiếp cận. Mô hình nhóm tự lực như này đã góp phần hỗ trợ nạn nhân về kỹ năng sống, điều kiện kinh tế và tạo điều kiện tiếp cận các dịch vụ hỗ trợ khác để thành viên tái hòa nhập thành công ngay tại cộng đồng. 

 

 

Nạn nhân bị mua bán trở về cộng đồng cần rất nhiều dịch vụ hỗ trợ tái hòa nhập tùy theo nhu cầu đặc thù của mỗi người. Gói dịch vụ tái hòa nhập tổng thể đối với người bị mua bán trở về bao gồm: Dịch vụ nhà ở và nơi ở; dịch vụ hỗ trợ y tế; dịch vụ tư vấn và hỗ trợ tâm lý; Kỹ năng sống và giáo dục; các chương trình tạo điều kiện về kinh tế; dịch vụ hỗ trợ hành chính và pháp lý; dịch vụ hỗ trợ và trợ giúp pháp lý; đánh giá về an ninh và an toàn; tư vấn và hòa giải gia đình; dịch vụ quản lý trường hợp. 

 

Bên cạnh việc hỗ trợ từng trường hợp riêng lẻ, Dự án ETIP đã hỗ trợ đối tác tại tỉnh Yên Bái thành lập hai nhóm tự lực tại xã An Phú, huyện Lục Yên và phường Cầu Thia, thị xã Nghĩa Lộ vào tháng 01/2015 để tạo môi trường an toàn, thuận lợi cho các thành viên nhóm chia sẻ, giúp đỡ nhau vươn lên trong cuộc sống, đồng thời hỗ trợ các thành viên trong nhóm tiếp cận và sử dụng hiệu quả các dịch vụ trợ giúp sẵn có.

 

Khi thành lập, mỗi nhóm tự lực có 10 thành viên, trong đó nhóm ở thị xã Nghĩa Lộ có 07 thành viên là nạn nhân bị mua bán và 03 thành viên là nạn nhân bị bạo lực gia đình; nhóm ở huyện Lục Yên có 03 thành viên là nạn nhân bị mua bán, 05 thành viên là phụ nữ nghèo và 02 thành viên là nạn nhân bị bạo lực gia đình. “Thành viên không phải là nạn nhân bị mua bán cũng tham gia nhóm để nhóm không trở thành nhóm đặc thù và tránh được tâm lý kỳ thị của cộng đồng”, đại diện WVI cho biết. 

 

Theo đánh giá, thông qua việc thành lập và duy trì hoạt động của mô hình nhóm tự lực đã giúp tăng cường nhận thức của lãnh đạo Đảng ủy, UBND phường và cộng đồng về vấn đề phòng, chống mua bán người nói chung, hỗ trợ nạn nhân bị mua bán hòa nhập cộng đồng nói riêng. Nhóm tự lực cũng nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của cấp ủy, UBND như: được sử dụng Nhà văn hóa của phường làm địa điểm sinh hoạt, cán bộ Đảng ủy và UBND phường tham dự một số buổi sinh hoạt nhóm và cam kết duy trì nhóm. Theo cán bộ địa phương, việc hoạt động nhóm đã làm giảm vấn đề thanh niên đi làm xa không rõ lí do và bị lừa, giảm tình trạng xuất khẩu lao động trái phép.

 

Box: Nhóm tự lực tổ chức sinh hoạt hàng tháng, mỗi tháng một lần dưới sự hỗ trợ trực tiếp của một cán bộ Hội LHPN cấp xã. Trong 5 - 6 tháng đầu sau khi thành lập nhóm, cán bộ Hội Phụ nữ là người trực tiếp quản lý, điều hành sinh hoạt nhóm, xây dựng kế hoạch và chuẩn bị báo cáo sinh hoạt nhóm. Thời gian sau, nhiệm vụ quản lý và điều hành sinh hoạt nhóm được chuyển giao dần cho thành viên trong nhóm, cán bộ Hội Phụ nữ chỉ còn giữ vai trò hướng dẫn, đôn đốc. Để duy trì sinh hoạt nhóm tự lực, ngoài khoản kinh phí ban đầu do Chương trình ETIP hỗ trợ, các thành viên trong nhóm đã tự nguyện đóng góp mỗi người một khoản tiền nhỏ từ 20.000 đồng – 50.000 đồng/tháng, luân phiên cho các thành viên trong nhóm vay để đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh nhỏ…