Dạy con tích cực và yêu thương con đúng cách

Dạy con phát triển toàn diện là trách nhiệm nghiêm túc

Lâu nay, cha mẹ Việt Nam thường chú trọng dạy con theo kiểu truyền thống, lễ nghi, phép tắc, và có phần áp đặt con phải nghe theo bố mẹ. Theo chị, dạy con tích cực khác thế nào với cách dạy con truyền thống?

Chuyên gia Tú Anh Nguyễn: Dạy con tích cực là sự kết hợp đồng thời giữa nhẹ nhàng, tình cảm, yêu thương và kiên quyết, rõ ràng, nhất quán, thể hiện bố mẹ tôn trọng con và tôn trọng chính bản thân bố mẹ. Dạy con tích cực sẽ không có đòn roi, quát nạt hay dọa dẫm; nhưng cũng không có sự chiều chuộng thái quá, nhu nhược, hay “đội con lên đầu”.

Dạy con tích cực trái ngược hoàn toàn với áp đặt, trừng phạt khiến con sợ hãi để bắt con khuất phục. Ngược lại, mục đích hướng đến là tạo mối quan hệ và kết nối vững chắc, thân thiết với con, giúp con phát triển tâm lý ổn định, hình thành nhận thức đúng đắn và giúp con điều chỉnh hành vi phù hợp với lứa tuổi.

Dạy con tích cực và yêu thương con đúng cách là trang bị cho con những kỹ năng mềm, kỹ năng xã hội và trí tuệ cảm xúc để làm nền tảng vững chắc khi con trưởng thành.

Cha mẹ nên “thực hành” thế nào để yêu thương con đúng cách, thưa chị?

Chuyên gia Tú Anh Nguyễn: Ðể có thể chăm sóc và nuôi dưỡng con phát triển tự nhiên một cách tốt nhất, cha mẹ cần quan sát, tìm hiểu bản chất, tính khí và khả năng của con; lắng nghe nhu cầu của con và điều chỉnh cách tiếp cận của chính mình.

Cha mẹ hãy cho con được chơi, cùng con trải nghiệm thật nhiều, ở bên cạnh khi con va vấp và mắc sai lầm, vì đây là cách cha mẹ có thể giúp con trang bị cho bản thân những kỹ năng mềm, kỹ năng xã hội và trí tuệ cảm xúc. Ngoài kiến thức, đây là những "vũ khí" lợi hại để con trở thành một cá thể vững chãi trong tương lai. Yêu thương đúng cách là giúp con lớn lên trở thành người tự lập, tự tin và có lòng tự trọng.

Cha mẹ là người cần thay đổi bản thân, thay đổi cách tương tác với con

Ðiều gì là khó nhất mà cha mẹ cần vượt qua trong hành trình dạy con tích cực, thưa chị?

Chuyên gia Tú Anh Nguyễn: Gần như tất cả phụ huynh đều có chung mục tiêu muốn thay đổi những hành vi chưa đúng đắn và những vấn đề của con, nhưng chưa có phụ huynh nào nói rằng: “Tôi cần sửa vấn đề này ở chính bản thân mình”. Ðây chính là thử thách lớn nhất dành cho các bậc cha mẹ: thay đổi bản thân, thay đổi tư duy và cách nhìn nhận tình huống, thay đổi nhận định về hành vi của con, thay đổi cách giao tiếp và tương tác với con.

Các con là chiếc gương phản chiếu lại những gì chúng cảm nhận được trong mối quan hệ của chính con với cha mẹ. Cha mẹ phải bước ra khỏi “vùng an toàn”, phải điều chỉnh mọi thói quen và bản năng có sẵn trong nhiều năm qua. Thay đổi là điều không dễ dàng, đòi hỏi nhiều sự kiên nhẫn, ý thức, nhất quán và quyết tâm của phụ huynh.

Cha mẹ cần hiểu con mình đang cần gì, tinh thần và tâm lý của con ra sao, cũng như ý thức rõ hơn về bản thân trong vai trò làm cha mẹ. Từ tinh thần tích cực và thái độ tự tin đó, khoảng cách giữa phụ huynh và con cái sẽ được rút ngắn, và sợi dây kết nối được bồi đắp chắc chắn hơn. Việc dạy con và giúp con phát triển tối ưu sẽ là một hành trình đầy niềm vui.

Khi cha mẹ có được những kỹ năng dạy dỗ con hiệu quả, hiểu về tâm lý phát triển của con cũng như biết trong từng giai đoạn phát triển con cần sự hỗ trợ như thế nào, để từ đó có thể tự điều chỉnh cách giao tiếp và tương tác với con, thì kết quả gặt hái được sẽ là một mối quan hệ yêu thương, gắn kết và những cảm giác tích cực từ cả hai phía.

Khi con trẻ cảm nhận được hạnh phúc thì hiệu quả của giáo dục con sẽ tiến triển ra sao, thưa chị?

Chuyên gia Tú Anh Nguyễn: Tôi tin là khi cha mẹ vui vẻ và tích cực, con trẻ sẽ dễ dàng cảm nhận được hạnh phúc hơn. Con được khuyến khích phát huy và phát triển được những thói quen và hành vi tốt; đồng thời cũng giúp cha mẹ có khả năng dạy dỗ và kỷ luật con theo cách tích cực, để dạy cho con biết và hiểu rõ về mọi quy định, giới hạn và quy luật của gia đình lẫn cuộc sống. Con sẽ lớn lên trở thành người biết giao tiếp, có kỹ năng quản lý cảm xúc và khả năng tự giác, biết cách tự quyết định những việc liên quan đến bản thân.

Ðồng thời, cha mẹ biết cách giảm thiểu những hành vi chưa tốt của con, nâng cao chất lượng mối quan hệ tích cực giữa cha mẹ - con cái. Con hợp tác với cha mẹ hơn trong mọi tình huống và cha mẹ cảm thấy bớt căng thẳng hơn, quản lý tình huống tốt hơn, ngay cả khi con có những cư xử chưa phù hợp.

Xin cảm ơn chuyên gia Tú Anh Nguyễn.

Ở các quốc gia phát triển có những chính sách chú trọng để đảm bảo cho sự phát triển tối ưu, đặc biệt trong 5 năm đầu đời của trẻ. Để có thể đạt được mục tiêu này, thường cần phải có một hệ thống các nhà chuyên môn cùng chung tay làm việc với nhau, bao gồm: nhân viên công tác xã hội, bác sĩ nhi khoa, chuyên viên can thiệp sớm, giáo dục mầm non và nhà chuyên môn tâm lý học, để hỗ trợ theo dõi sát sao và hỗ trợ trực tiếp cho cha mẹ trong hành trình chăm sóc nuôi dạy con.