Nghiện ma túy tổng hợp có thể dự phòng và điều trị

Theo số liệu của Cơ quan Phòng, chống Ma túy và Tội phạm của Liên Hiệp Quốc UNODC, trên thế giới hiện đang có 255 triệu người sử dụng ma túy, trong đó số người sử dụng các chất kích thích dạng amphetamine (ATS), hay còn gọi là ma túy tổng hợp chiếm 15%. Tại Việt Nam, lượng người sử dụng ma túy tổng hợp đang có xu hướng gia tăng trong nhiều năm trở lại đây. Nếu năm 2001, số người dùng ma túy ở Việt Nam sử dụng ATS khoảng 1,5% thì tới 2016 con số này đã tăng lên xấp xỉ 10%.

10-15% người sử dụng ma túy tổng hợp có nguy cơ nghiện 

TS.Nicole Lee – Giám đốc trung tâm điều trị nghiện rượu và ma túy 360Edge (ÚC) là bác sĩ tâm lý và là chuyên gia được quốc tế công nhận trong lĩnh vực điều trị nghiện cho biết: Tỉ lệ nghiện ma túy tổng hợp không nhiều như mọi người vẫn nghĩ. Thực tế, có 10-15% người sử dụng ma túy tổng hợp có nguy cơ nghiện. Trong số người sử dụng có khoảng 70% chỉ dùng vài lần/năm và không lệ thuộc vào ma túy đá. Những người sử dụng ma túy đá với tần suất 1 tuần/ lần sẽ có nguy cơ nghiện cao hơn.

Những người nghiện ma túy đá trong thời gian dài thì lượng sử dụng sẽ liên tục tăng lên. Nếu ngưng sử dụng sức khỏe của họ gặp nhiều vấn đề bất thường. Biểu hiện chung của những người nghiện ma túy đá mất khả năng lao động, ảnh hưởng tới hoạt động hàng ngày, các mối quan hệ xã hội với mọi người xung quanh dần biến mất…

Ma túy tổng hợp gây nhiễu loạn các chức năng của não bộ. Tuy nhiên, những vấn đề này mang tính chất tạm thời và các chức năng của não bộ dần có thể phục hồi sau khi ngưng sử dụng ma túy. Đối với những người đã sử dụng trong một khoảng thời gian dài, quá trình hồi phục có thể mất đến 12-18 tháng và thậm chí hơn.

Kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới cho thấy, chưa có một giải pháp can thiệp nào thật sự hữu hiệu với người lạm dụng ATS mà cần một giải pháp tổng thể bao gồm các can thiệp về tâm lý xã hội cũng như các liệu pháp điều trị giúp giảm các tác động không mong muốn với cả người sử dụng ATS cũng như với cộng đồng. Điều trị cho người sử dụng methamphetamine phức tạp hơn so với điều trị cho người sử dụng heroin do thời gian cắt cơn phục hồi dài hơn. Tại Úc, người sử dụng sẽ thực hiện cắt cơn trong 10-14 ngày dưới sự hỗ trợ của nhân viên y tế, sau đó sau đó hàng loạt các can thiệp về tâm lý và xã hội được cung cấp cho bệnh nhân bao gồm tư vấn cá nhân, trị liệu theo nhóm và hỗ trợ về nhà ở cũng như đào tạo nghề.

Cần thay đổi quan điểm và phương pháp điều trị, cách cung cấp dịch vụ

Theo chuyên gia Nick Veldwijk - Quản lý khu vực Đông Nam Á, tổ chức Mainline (Hà Lan), phần lớn nguyên nhân dẫn tới hành vi sử dụng ma túy tổng hợp sớm ở người trẻ thường xuất phát từ sang chấn tâm lý do các trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu như bố mẹ ly hôn, bị bạo hành, bị lạm dụng tình dục, có người thân sử dụng ma túy, cuộc sống cơ cực…

Hơn nữa, người trẻ tuổi sử dụng ma túy tổng hợp có nguy cơ lệ thuộc cao hơn cũng như gặp nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần hơn do độ tuổi này não bộ vẫn đang tiếp tục phát triển và hoàn thiện các chức năng, đặc biệt là đối với nhóm thiếu niên. Vì vậy, cần tìm hiểu rõ và hỗ trợ người trẻ giải quyết những khúc mắc này song song với các can thiệp, điều trị khác.

Bác sỹ Huỳnh Thanh Hiển, Trưởng khoa T3 Bệnh viện Tâm thần TPHCM cho biết, người sử dụng methamphetamine phần lớn sẽ sử dụng giảm dần sau một thời gian, có nhiều người ngừng sử dụng. Nhóm người sử dụng nhưng chưa lệ thuộc sẽ chưa có các rối loạn tâm thần, tuy nhiên, cần thiết phải có những biện pháp can thiệp sớm để họ không chuyển sang giai đoạn sử dụng thường xuyên và lệ thuộc. Điều này giúp giảm tác hại của việc sử dụng, phòng tránh trường hợp sử dụng quá liều, ngáo đá và sốc thuốc.

Tuy nhiên, theo bác sỹ Hiển, hiện nay do kỳ thì xã hội và quan điểm tiêu cực về người sử dụng ma túy tổng hợp nên phải mất trung bình từ 5-6 năm, thậm chí lâu hơn, khi tình trạng đã trở nên nghiêm trọng thì họ mới tìm đến hỗ trợ và điều trị.

Do đó, chúng ta cần thay đổi quan điểm và phương pháp điều trị và cách cung cấp dịch vụ cho phù hợp để có thể ứng phó với những tác dụng khác nhau của ma túy đá. “Với mỗi USD đầu tư vào điều trị, cộng đồng có thể tiết kiệm được 7 USD cho các chi phí khác mà đáng ra phải dùng để khắc phục hậu quả do việc sử dụng ma túy tổng hợp gây ra”, TS Nicole Lee chia sẻ.