Những người có ảnh hưởng lớn tới trẻ

Người mẹ

“Mẹ là người có thể thay thế bất kì ai, nhưng không ai có thể thay thế được mẹ”. Đây là câu nói nổi tiếng được lưu truyền rộng rãi ở Châu Âu về người mẹ đã được Đức Hồng Y người Thụy Sĩ Mermillod nói trong buổi thuyết giảng của mình. Câu nói này không chỉ khẳng định vai trò vô cùng quan trọng của người mẹ mà còn muốn nhắc đến thiên chức rất riêng của người phụ nữ.

Người mẹ không chỉ cho con cái hình hài, cuộc sống mà còn là cô giáo đầu tiên của trẻ. Một văn hào từng nói: “Không có phụ nữ thì không có người mẹ. Không có người mẹ thì không có các anh hùng”. Về mặt dưỡng dục, người mẹ dạy con từng bước đi, tiếng nói cho tới vẻ đẹp của tâm hồn.

Thậm chí, ngay khi đứa trẻ mới chỉ là một bào thai trong bụng, nó đã chịu ảnh hưởng rất lớn từ người mẹ. Nghiên cứu chỉ ra rằng, tính cách của trẻ được dần định hướng dựa vào sự hình thành của các trung tâm thần kinh. Sự thay đổi tâm trạng của người mẹ sẽ dẫn tới môi trường bên trong thay đổi, kéo theo sự thay đổi trong cơ thể trẻ. Như vậy, khi mẹ ưu phiền, lo âu sẽ làm thay đổi nhận thức, tính cách của trẻ khi chào đời.

Người cha

 “Uy quyền của người cha là then chốt của sự hoà hợp trong gia đình”(G.Robin).

Người cha ảnh hưởng tới nhiều lĩnh vực phát triển của đứa con: cảm xúc, tình cảm nhận thức… Các nghiên cứu cũng khẳng định người cha tượng trưng và người cha cụ thể đều ảnh hưởng tới đứa con.

Mô hình “người cha nghiêm khắc” rất quý đối với các nhà phân tâm học, nhờ người cha thông qua người mẹ mà đứa trẻ phát triển nhân cách, phát triển đúng đắn giới tính. Bé gái nhìn vào tính cách của cha để cảm nhận vai trò là con gái của mình, trẻ trai nhận ra vai trò người đàn ông thông qua bố và đồng hoà với giá trị đó. Các trẻ trai thiếu cha thích nghi kém hơn và gặp nhiều khó khăn hơn trong quan hệ tương tác với các trẻ khác cùng chơi.

Như vậy, sự vắng mặt của người cha sẽ có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ. Trong các nghiên cứu của các tác giả đã khẳng định: ảnh hưởng tiêu cực này sẽ mạnh hơn ở trẻ trai so với trẻ gái. Nếu người cha không thể hiện những đức tính tốt trong gia đình, cũng như vai trò xã hội gán cho giới đàn ông trong tương quan gia đình, thì trẻ lớn lên sẽ bị chao đảo trong quan hệ nam nữ sau này, đặc biệt là các bé gái, các bé gái không tạo dựng tốt quan hệ với bạn trai.

Thầy, cô giáo

Khi trẻ em bắt đầu phát triển, nhà trường chính là nơi môi trường nhỏ tạo tiền đề phát triển cho các em và xã hội. Và trong cái môi trường đó, giáo viên chính là người hướng dẫn các em về lễ nghĩa và kiến thức.

Trẻ em có tư duy bắt chước, và nếu giáo viên - người các em tiếp xúc nhiều hơn cả phụ huynh - có các tư duy khác biệt, các em sẽ bắt chước.

Một thầy giáo đã dùng phương cách xưa cũ để thưởng - phạt học sinh, đó là: Căn cứ vào thành tích học tập để sắp xếp chỗ ngồi cho học sinh trong lúc chụp ảnh tại lễ tốt nghiệp. Theo cách đó, những học sinh ưu tú được ngồi gần hiệu trưởng và thầy giáo ở phía trước - nơi tập trung ánh đèn chiếu vào. Những học sinh yếu kém phải ngồi xa hiệu trưởng và thầy giáo, ngồi co cụm ở phía sau và ở trong những góc khuất. Vậy là thiên đường đối với người này sẽ trở thành địa ngục của kẻ khác.

Việc không phân biệt tốt - xấu, đúng - sai, dùng thành tích mà tiến hành “định giá” học sinh, thầy giáo đã không chỉ làm tổn hại đến danh dự mà còn đè nén sự phát triển lành mạnh nhân cách của học sinh. Đây không phải là giáo dục chân chính, mà là sự ngược đãi tinh thần.

Bạn bè

Bạn bè là một mối quan hệ quan trọng cho sự phát triển lành mạnh của trẻ ở lứa tuổi đi học. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ em thiếu bạn bè có thể bị khó khăn về tình cảm và tinh thần sau này trong cuộc sống. Việc chơi với bạn bè đem lại cho trẻ sự thú vị trong các trò chơi. Tình bạn giúp trẻ phát triển tình cảm và đạo đức.

Trong tương tác với bạn bè, trẻ em học được nhiều kỹ năng xã hội, chẳng hạn như làm thế nào để giao tiếp, hợp tác và giải quyết vấn đề. Trẻ thực hành kiểm soát cảm xúc của mình và đáp ứng với những cảm xúc của người khác; phát triển khả năng suy nghĩ thông qua đàm phán và các tình huống khác nhau nảy sinh trong mối quan hệ bạn bè.

Bạn bè còn ảnh hưởng đến kết quả học tập của trẻ em. Trẻ em thường có thái độ tốt hơn về trường học và việc học khi có bạn bè. Thực tế, trẻ em được hưởng lợi rất nhiều từ việc có bạn bè.

Thần tượng

Với sự bùng nổ của các ứng dụng, công nghệ thông tin nên giới trẻ sẽ chịu tác động không nhỏ từ những thông tin trên mạng xã hội và rất dễ bị ảnh hưởng tâm lý đám đông, thiếu định hướng. Vì vậy khi những nhân vật, hành động mang tính bạo lực hoặc nhảm nhí không có tính chất giáo dục nếu trở thành xu hướng sẽ dẫn đến nguy cơ bùng phát trên đường phố, các trật tự, các chuẩn mực của văn hóa, đạo đức, văn hóa ứng xử, văn hóa lối sống cũng sẽ bị kéo theo. Ảnh hưởng tốt hay xấu từ hình ảnh của thần tượng tới giới trẻ ngày càng rõ rệt và khó kiểm soát.