Thủy điện phải tuân thủ nguyên tắc thủy lợi

Xả lũ ở Nhà máy thủy điện Ba Hạ, Phú Yên. Ảnh: HBK

Đừng quên nguyên tắc thủy lợi!

Chúng ta đã làm quen với thuật ngữ “Thủy lợi” từ lâu lắm rồi. Đây là tên gọi những hoạt động từ nghiên cứu khoa học, tới xây dựng, vận hành các công trình xây dựng nhằm đánh giá, khai thác, sử dụng, bảo vệ nguồn tài nguyên nước và môi trường, phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai.

Còn thuật ngữ “Thủy điện” ra đời muộn hơn nhưng cũng đã trở nên quen thuộc. Thủy điện là nguồn điện có được từ năng lượng nước. Đa số năng lượng thủy điện có được từ việc đắp đập tích nước ở độ cao, sau đấy cho nước chảy làm quay một tuốc bin nước và máy phát điện. Còn việc sử dụng năng lượng động lực của nước, hay các nguồn nước không tích bằng các đập nước như năng lượng thuỷ triều đang ít được sử dụng, ít được biết đến. Thủy điện là nguồn năng lượng tái tạo.

Khi xây dựng một công trình thủy điện, ít nhất người ta cũng nhằm những mục đích sau: 1. Phát điện; 2. Điều tiết lũ, giảm nhẹ thiên tai; 3. Tạo nên cơ sở nuôi, trồng thủy sản; 4. Cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp; Ngoài ra, một số công trình còn là điểm tham quan, du lịch...

Như vậy, về nguyên tắc, thủy điện cũng có mục đích gần giống với thủy lợi là phục vụ lợi ích của con người. Vì vậy, khi xây dựng và vận hành, con người phải tính toán kỹ càng để đạt được mục đích phục vụ lợi ích của con người, tạo cho con người niềm vui, hạnh phúc. Nguyên tắc này không ai được quên!

Thủy điện xả lũ đã tuân thủ nguyên tắc thủy lợi chưa?

Hiện nay, nhiều thủy điện miền Trung xả lũ sau bão Molave, khi nhiều phố phường, làng mạc đang tan hoang vì mưa to, gió lớn. Không nói thì ai cũng biết là việc các nhà máy đồng loạt xả lũ gây thêm khó khăn, thêm lo lắng cho đồng bào miền Trung vốn đã gần như kiệt sức vì chống chọi với thiên tai cả tháng nay.

Nhưng các nhà máy thủy điện cũng có quy trình vận hành nghiêm ngặt của mình để bảo vệ an toàn cho nhà máy, bảo vệ sự an toàn, bình yên cho nhân dân. Về nguyên tắc, khi nước trong hồ dâng lên đến mức quy định, các nhà máy phải xả lũ để bảo đảm an toàn. Đấy là điều không ai có thể ngăn cản được vì nó liên quan đến an ninh quốc gia, an toàn của hàng triệu người.

Trên thực tế, không ai ngăn cấm việc xả lũ. Người ta chỉ đề nghị xả lũ hợp lý. Muốn vậy, phải tính toán rất kỹ ngay từ khâu khảo sát, xây dựng. Những nhà máy thủy điện lớn được khảo sát kỹ càng như Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu trên sông Đà hầu như chưa gây lo lắng cho dân. Còn những nhà máy thủy điện nhỏ ở miền Trung đều gây khó cho dân mỗi khi xả lũ. Lúc này cần đề cao nguyên tắc thủy lợi - Sử dụng nước để làm lợi cho dân.

Đàm Trọng/TC GĐ&TE