Tọa đàm: Cuộc hội ngộ của các nhà khoa học thiên văn

Về bầu trời và các vì sao

Nhà giáo, Dịch giả, TS Phạm Văn Thiều - cựu Phó Tổng thư ký Hội Vật lý Việt Nam, cựu Tổng Biên tập Tạp chí Vật lý và Tuổi trẻ, đã mở đầu buổi tọa đàm với phần giới thiệu về Tác giả, GS Trịnh Xuân Thuận. GS Trịnh Xuân Thuận là một nhà khoa học tài năng, được không ít độc giả Việt Nam, độc giả Pháp và độc giả quốc tế mến mộ. Các công trình nghiên cứu về vật lý, thiên văn học, vũ trụ học của ông đậm chất văn học, mềm mại, gần gũi với tất cả mọi người, trong nhiều độ tuổi khác nhau. Dù kết hợp với chất văn học, các công trình của GS Trịnh Xuân Thuận vẫn duy trì sự chính xác của một nhà khoa học tên tuổi, uy tín.

Nhà giáo, GS.TS Hà Huy Bằng - Trưởng Phòng thí nghiệm Vật lý năng lượng cao và Vũ trụ học, Trường Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng quản trị Hệ thống giáo dục Đào Duy Từ đã bày tỏ lòng mến trọng với dịch giả Phạm Văn Thiều về những công trình dịch thuật công phu và nghiêm túc trong lĩnh vực phổ biến kiến thức khoa học như: Lược sử thời gian, Từ điển bầu trời và các vì sao, Vật lý và triết học… Ông cũng cho biết “Từ điển yêu thích bầu trời và các vì sao” của GS Trịnh Xuân Thuận là công trình đến từ một nhà khoa học lớn, kết hợp hài hòa giữa tính hàn lâm và tính đại chúng. Đây là một tác phẩm dễ hiểu về thiên văn học, có thể sử dụng để nghiên cứu hoặc thưởng thức mà các gia đình nên có. Ông cũng khuyến khích thế hệ trẻ tìm hiểu và yêu mến thiên văn học hơn.

Bàn về tình yêu và giá trị của thiên văn học, nhà giáo Đặng Vũ Tuấn Sơn - Chủ tịch của Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam (VACA) đã khẳng định, thiên văn học có ứng dụng và đóng góp rất cụ thể cho văn minh nhân loại. Đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ thông tin, nhân loại ngày nay đang được thụ hưởng các thành tựu của thiên văn học trong đời sống thường ngày (ví dụ truyền hình vệ tinh, hệ thống định vị toàn cầu).

Tham gia giảng dạy thiên văn học từ năm 2008, nhà nghiên cứu Đặng Vũ Tuấn Sơn đồng thời là tác giả của rất nhiều bài báo, tham luận khoa học có giá trị và là chủ biên của nhiều cuốn sách đã xuất bản về thiên văn học và vật lý thiên văn như: Từ điển Thiên văn học và Vật lý thiên văn, Trái Đất và Hệ Mặt Trời, Xa hơn Mây Oort, Lược sử Thiên văn học...

Về tác phẩm

Cuốn “Từ điển yêu thích bầu trời và các vì sao” của GS Trịnh Xuân Thuận trước hết chứa các mục từ mô tả cái thế giới lạ lùng và kỳ diệu của vật lý thiên văn, cái thế giới chứa đầy các thực thể kỳ dị và huyền ảo được nhào nặn bởi lực hấp dẫn.

Vũ trụ có một lịch sử, và lịch sử này liên quan chặt chẽ với chúng ta, bởi vì nó dẫn đến đích là chúng ta, những “hạt bụi” của các vì sao. Vì vậy sẽ có những mục từ kể về thiên sử thi hùng tráng của vũ trụ, và bức họa tráng lệ này không ngừng được tô điểm bởi tất cả các khoa học, trải trong một khoảng thời gian cỡ 14 tỷ năm. Ngày nay, chúng ta nghĩ rằng vũ trụ đã sinh ra từ một vụ nổ kinh hoàng, Big Bang, từ một trạng thái vô cùng nhỏ, nóng và đặc. Bắt nguồn từ một chân không chứa đầy năng lượng, vũ trụ đã không ngừng chứng tỏ sức sáng tạo của nó để leo lên các nấc thang của độ phức tạp.

Cuốn sách này dành cho những người muốn khám phá bầu trời và các vì sao, nhưng không nhất thiết phải có hành trang khoa học của một chuyên gia. Các mục từ được biên soạn bằng ngôn ngữ rõ ràng, đơn giản, giàu hình ảnh ẩn dụ nhưng không vì thế mà mất đi tính chính xác và khoa học.