Hành trình đến với thành phố an toàn

Quấy rối tình dục nơi công cộng đang diễn ra khá phổ biến, ngày càng phức tạp

Dù không phải vấn đề mới nhưng tình trạng quấy rối tình dục nơi công cộng, đặc biệt với trẻ em gái, phụ nữ và nhóm LGBTIQ+ vẫn đang diễn ra khá phổ biến với tính chất ngày càng phức tạp. Theo Báo cáo Khảo sát An toàn của em gái ở nơi công cộng và trên phương tiện công cộng của Tổ chức Plan International Việt Nam thực hiện năm 2014, 31% trong số 1.128 các em gái được hỏi đã từng bị quấy rối tình dục khi đi xe buýt và chỉ có 13% em gái và 8% em trai cho rằng các em gái luôn luôn cảm thấy an toàn nơi công cộng. Sở dĩ vấn nạn quấy rối xảy ra với con số đáng báo động như vậy bởi những biểu hiện của nó luôn ẩn mình và được ngụy biện dưới những lời yêu thương, câu đùa vui... Chính vì vậy mọi người thường thờ ơ, hoặc không nhận ra tính nghiêm trọng của những hành vi đó. Đặc biệt, đa phần trong các trường hợp quấy rối tình dục, nạn nhân và cả những người chứng kiến đều có xu hướng im lặng.

Tại buổi hội thảo “Hành trình đến với thành phố an toàn" tổ chức tại Hà Nội sáng 15/3/2022, các bên liên quan đã chia sẻ những nỗ lực hướng đến chấm dứt mọi hình thức quấy rối tình dục tại nơi công cộng và trên các phương tiện giao thông công cộng và cùng đóng góp ý kiến, đề xuất để xây dựng thành phố an toàn,thân thiện cho phụ nữ và trẻ em gái.

Bạn Phan Thị Phương Thảo - Đại diện Câu lạc bộ (CLB) thủ lĩnh của sự thay đổi (COC) trường THPT Vân Nội chia sẻ: Trong quá trình tham gia CLB COC, chúng mình cũng đã chứng kiến hoặc nghe rất nhiều câu chuyện của các bạn là nạn nhân của các vụ quấy rối và phân biệt đối xử trên cơ sở giới, ví dụ: các bạn nữ thường bị trêu khi đi ngoài đường, các bạn nam trong cộng đồng LGBT ở trường thích làm đỏm thì bị các bạn nam trêu chọc, tẩy chay.

Bà Nguyễn Thu Giang - Phó Viện trưởng, Viện Phát triển Sức khoẻ Cộng đồng Ánh Sáng (LIGHT) cho biết, phụ nữ và em gái nói chung đều gặp phải vấn đề rất lớn tại nơi công cộng như xe buýt, công viên, trên môi trường mạng. Đối với các nhóm LGBT+, nhóm yếu thế khác: trẻ em, phụ nữ và em gái dân tộc thiểu số, người khuyết tật... còn gặp nhiều hạn chế trong cả cách tiếp cận thông tin, nhận thức vấn đề và di chuyển.

Trong bối cảnh hiện tại, thanh niên được đánh giá là lực lượng ưu tú am hiểu về các vấn đề công nghệ tiên phong, dẫn đầu trong quá trình tiếp cận thông tin, dẫn dắt thay đổi tích cực trong xã hội. Nhấn mạnh về vai trò của thanh, thiếu niên trong hành trình đến với thành phố an toàn, bà Trần Vân Anh - đại diện MSD-United Way Việt Nam, chia sẻ: Chúng tôi luôn đánh giá cao vai trò của thanh, thiếu niên trong nỗ lực xây dựng và kiến tạo một cộng đồng an toàn, thân thiện. Do đó, trong mọi hoạt động của mình, chúng tôi luôn huy động sự tham gia tích cực từ các nhóm thanh, thiếu niên bằng cách: nâng cao nhận thức, năng lực của các em về các vấn đề liên quan như vận động chính sách có chuyển biến giới, truyền thông xã hội về bình đẳng giới…, từ đó đồng hành và trao quyền để các em có thể thực hiện các sáng kiến do các em khởi xướng. Lắng nghe tiếng nói của thanh, thiếu niên được thực hiện thông qua các khảo sát, nghiên cứu, đối thoại thường kì để chúng tôi có thể tiếp nhận ý kiến và có cơ sở xác định các cơ hội thúc đẩy sự tham gia của các em vào nỗ lực phòng ngừa và ứng phó với các vấn đề bạo lực giới nói riêng và đóng góp vào quá trình kiến tạo xây dựng cộng đồng, thành phố an toàn, văn minh nói chung.”

Xây dựng không gian công cộng an toàn cho phụ nữ và em gái

Nằm trong nỗ lực xây dựng thành phố an toàn cho phụ nữ và em gái, bà Trần Thị Bích Loan - Phó Vụ trưởng Vụ Bình đẳng giới - Bộ LĐ-TB&XH cho biết: Chúng tôi có những kế hoạch và đang trong giai đoạn xúc tiến hoàn thiện khuôn khổ chính sách, pháp luật, đồng thời cũng có những hành động cụ thể nhằm ngăn ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới như: đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức và khảo sát thu thập dữ liệu; thúc đẩy phối hợp liên ngành và xây dựng các mô hình thí điểm về phòng ngừa và ứng phó bạo lực trên cơ sở giới. Tất cả những hoạt động của chúng tôi đều mong muốn chung tay xây dựng một không gian công cộng an toàn hơn, thân thiện hơn cho phụ nữ và em gái. “Vụ Bình đẳng giới sẽ luôn đồng hành và hỗ trợ các đơn vị để cùng nhau tạo ra những thay đổi tích cực”, bà Loan khẳng định.

Theo Nguyễn Việt Anh - nhóm 1977Vlogs, cần truyền thông một cách khéo léo, những nội dung sáng tạo lồng ghép thông điệp tích cực, dễ chạm đến người xem để các bạn trẻ sống tốt hơn, nâng cao nhận thức để giúp các bạn trẻ khi gặp những tình huống như vậy biết cách xử lý và bảo vệ bản thân. Bên cạnh đó, cần có các hoạt động giáo dục giới tính ngay từ khi còn nhỏ, trước khi chờ người khác bảo vệ, các bạn nữ hay yêu chính bản thân mình, đừng tự ti bất kì điều gì từ bản thân mình.

Việc xây dựng không gian công cộng an toàn cho phụ nữ và em gái là vô cùng cần thiết, và cần có sự ủng hộ, chung tay góp sức, hành động từ cộng đồng. Bất cứ ai trong chúng ta cũng đều có thể trở thành những người tiên phong dẫn dắt sự thay đổi. Khi chúng ta đồng lòng lên tiếng, đoàn kết hợp tác và nỗ lực hành động, mọi hành vi quấy rối phụ nữ, em gái dù ở đâu, dù dưới hình thức nào đều sẽ phải chấm dứt.

Hà Nội là một trong năm thành phố đầu tiên thí điểm chương trình "Thành phố an toàn, thân thiện với em gái" từ năm 2012 với mục tiêu xây dựng thành phố an toàn, thân thiện và hòa nhập với và cho tất cả các em gái. Ông Lưu Quang Đại, Quản lý Phòng Chất lượng và Phát triển Chương trình, Tổ chức Plan International Việt Nam cho biết: Mục tiêu của dự án là tăng cường an toàn của em gái ở nơi công cộng và khi di chuyển trong thành phố thông qua can thiệp thí điểm xây dựng cộng đồng an toàn và thân thiện hơn với các em gái.