Không nên coi mâu thuẫn của trẻ em là “chuyện nhỏ", là “Zero"

Hiếu thắng, tự cho là mình đúng dẫn đến hành xử thiếu phù hợp

Theo Chuyên gia tham vấn tâm lý Đỗ Thị Trang, mâu thuẫn ở trẻ em rất đa dạng, có thể bắt nguồn từ những chi tiết nhỏ bé trong đời sống thường ngày và bị đẩy lên cao trào do các bên tham gia chưa có đủ thiện chí, kỹ năng kiềm chế cảm xúc và xử lý mâu thuẫn.

Lí giải điều này, chị Trang cho biết, trẻ nhỏ chưa có đủ kinh nghiệm và chưa được định hướng hiệu quả để nhìn nhận vấn đề một cách khách quan và hợp lý. Ngoài ra, việc thiếu kết nối với cha mẹ và những người xung quanh cũng khiến các em gặp nhiều khó khăn hơn vì phải tự mình đối mặt và xử lý mâu thuẫn.

Bên cạnh đó, việc chưa được tiếp cận với cách hiểu đúng của các khái niệm quan trọng trong đời sống cũng là nguyên nhân gây ra mâu thuẫn ở bất kỳ lứa tuổi nào.

Đồng tình với quan điểm này, anh Nguyễn Trung Anh - YouTuber/Vlogger, thành viên nhóm 1977 Vlog chia sẻ, khi chưa có nhiều kinh nghiệm trong cuộc sống, người trẻ có xu hướng hiếu thắng, đề cao góc nhìn của bản thân, “tự cho mình là đúng”, từ đó dẫn đến những cách hành xử thiếu phù hợp với những người xung quanh, đặc biệt là bạn bè đồng trang lứa. Ngay cả khi mâu thuẫn đã được làm sáng tỏ, họ cũng cảm thấy khó khăn để nói lời ‘xin lỗi’ mà quên mất rằng ‘xin lỗi’ hoàn toàn không phải là kém cỏi; ngược lại, chính lời ‘xin lỗi’ là thể hiện tinh thần cởi mở, cầu thị, và nỗ lực để trở nên tốt đẹp hơn của bản thân.

Cần sự đồng hành, hỗ trợ của cha mẹ, thầy cô giáo

Mâu thuẫn, bất kể trong trường học hay trên môi trường mạng, đều để lại những hậu quả lâu dài và nghiêm trọng lên đời sống và quá trình trưởng thành của trẻ, bao gồm ám ảnh tâm lý, trầm cảm, sang chấn tâm lý, hay thậm chí là tử vong. Do đó, trong mọi hoàn cảnh, sự đồng hành, hỗ trợ của cha mẹ, thầy cô giáo và những người xung quanh sẽ góp phần xây dựng cho trẻ một bộ khung ứng xử phù hợp, giúp các em đối mặt và giải quyết các tình huống mâu thuẫn một cách tích cực hơn. Anh Tuấn - học sinh trường THCS Nam Từ Liêm tâm sự, bên cạnh những mặt tích cực, môi trường mạng cũng tiềm tàng nhiều nguy cơ bạo lực đối với trẻ em. Việc cha mẹ và thầy cô giáo đồng hành cùng chúng em, để hướng dẫn, hỗ trợ, trang bị cho chúng em các kỹ năng sử dụng Internet an toàn và văn minh, giúp phòng tránh các rủi ro không đáng có, là điều thật sự cần thiết. Điều này giúp chúng em tự tin đưa ra các ứng xử phù hợp trong cuộc sống, từ đó xây dựng nhiều tình bạn đẹp và bền lâu.

Thạc sỹ Đỗ Thị Trang nhấn mạnh, sự lắng nghe và không xét đoán của cha mẹ là yếu tố cần thiết giúp xây dựng lòng tin và sự kết nối giữa các thành viên trong gia đình. Để từ đó, thay vì việc giấu diếm và tự tìm cách giải quyết vấn đề, trẻ có thể cởi mở và tin tưởng chia sẻ với cha mẹ, “gọi tên các cảm xúc” của mình, trao đổi những góc nhìn tích cực, khiến việc xử lý mâu thuẫn diễn ra thuận lợi hơn”.  Bên cạnh việc kết nối và tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người xung quanh, việc thấu hiểu bản thân, bao gồm tính cách, phong cách ứng xử, song song với khả năng thấu cảm với người đối diện cũng góp phần hỗ trợ trẻ tiếp cận với các hình huống mâu thuẫn một cách ôn hoà, từ tốn và tích cực hơn.

Theo anh Nguyễn Việt Anh - YouTuber/Vlogger, thành viên nhóm 1977 Vlog, người Việt Nam có câu “Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”. Câu nói này đặc biệt đúng trong thời đại mạng xã hội lên ngôi và việc bày tỏ quan điểm online đã trở nên quá đỗi phổ biến. Khi mọi thứ càng có vẻ dễ dàng, thì mỗi người càng nên nhắc nhở và rèn luyện bản thân tính cẩn trọng trong việc sử dụng ngôn từ. Một lời nói hay chia sẻ trên mạng xã hội có thể là lưỡi dao gây tổn thương, kích thích thái độ - cảm xúc tiêu cưc, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và đời sống của người khác. Nhưng đó cũng có thể là bàn tay đưa ra để nâng đỡ cuộc đời của một ai đó. Chính bạn là người quyết định để đưa ra lựa chọn phù hợp”.

Phương Anh - học sinh trường THCS Nam Từ Liêm cũng đã từng đối mặt với những bình luận không tích cực khi đăng tải những bức hình, thông tin cá nhân trên mạng xã hội. Ban đầu, điều này làm em buồn, nhưng dần về sau em học cách chỉ quan tâm đến những bình luận, tương tác với người yêu quý thôi và mặc kệ hoặc xoá những bình luận tiêu cực đi. Nếu gặp các tình huống bắt nạt, bạo lực nghiêm trọng hơn, Phương Anh cho biết, em sẽ kể lại với bố mẹ để được giúp đỡ.

Nếu đối diện với mâu thuẫn bằng sự lắng nghe, tôn trọng lẫn nhau và mong muốn vun đắp mối quan hệ tích cực, trẻ em hoàn toàn có thể tìm ra cách để giải quyết, khi đó trẻ có thể là những “Hero" - người hùng để giúp chính bản thân và lan toả năng lượng tích cực tới mọi người. Gia đình, nhà trường hãy hiểu và tin tưởng vào trẻ em để giúp trẻ đối diện với các thách thức, mâu thuẫn của cuộc sống và trưởng thành hơn.

Toạ đàm trực tuyến với chủ đề "Bạn trẻ bình dị phi thường: Mâu thuẫn không là Zero - Giải quyết mâu thuẫn là Hero" do Tổ chức World Vision Việt Nam và Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD) tổ chức. Đây là sự kiện trong Chiến dịch “It Takes a World - Chấm dứt bạo lực trẻ em trong gia đình và trường học” do Tổ chức World Vision Việt Nam khởi xướng năm 2017 nhằm khích lệ và thúc đẩy việc làm cụ thể của mọi thành phần trong xã hội để góp phần tạo nên môi trường an toàn, tích cực và tràn đầy yêu thương, nơi mọi trẻ em được phát triển một cách toàn diện.