Thiết kế không gian và màu sắc cho trẻ tự kỷ

Một vài nguyên tắc thiết kế quan trọng dưới đây sẽ giúp các bậc cha mẹ của trẻ tự kỷ kiến tạo nên những không gian sinh hoạt phù hợp với nhất với con mình.

Bố trí không gian

Khi thiết kế phòng riêng cho trẻ tự kỷ, cách bố trí không gian chính là yếu tố cần được quan tâm hàng đầu. Hãy bắt đầu từ việc xem xét diện tích và tỉ lệ của căn phòng. Bạn muốn bố trí những vật dụng gì trong đó? Hãy lên danh sách những vật dụng và tuần tự sắp đặt vào phòng của trẻ. Để biết được mình nên bố trí những vật dụng gì trong phòng của con, cha mẹ cần hiểu rõ nhu cầu của trẻ, dành thời gian quan sát những phản ứng của trẻ đối với môi trường xung quanh trong cuộc sống hàng ngày. Từ đó, chúng ta sẽ xác định được sẽ để trẻ định hướng, di chuyển và sinh hoạt trong phòng theo trình tự nào cho an toàn, thuận tiện và phù hợp nhất với tâm lý và sở thích của con. Đây chính là cơ sở để các bậc cha mẹ phác thảo nên bố trí không gian sơ bộ cho phòng của trẻ. Nguyên tắc cơ bản là sắp đặt toàn bộ bàn ghế, kệ và tủ ở sát các bức tường và để trống khoảng không gian ở giữa. Cách bố trí này vừa đơn giản,vừa giúp trẻ tự kỷ có thể di chuyển và sinh hoạt trong phòng một cách thuận tiện và an toàn. Khi chúng ta sắp đặt bàn ghế, kệ và tủ ở sát tường, trẻ có thể tiếp cận, tìm kiếm và lấy các đồ vật một cách dễ dàng, nhanh chóng nhất mà không phải nhờ đến sự hỗ trợ của người lớn.

Kiểm soát tiếng ồn

Trẻ tự kỷ rất nhạy cảm với tiếng động lớn và không có khả năng chống chịu hoặc thích nghi với tiếng ồn một cách dễ dàng như người bình thường. Tiếng ồn không chỉ khiến trẻ tự kỷ thường xuyên rơi vào tình trạng âu lo hoặc sợ hãi, mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến những thói quen và hành vi hàng ngày khác.

Để đảm bảo không gian sinh hoạt của con được yên tĩnh, cần tìm hiểu nguyên nhân và nơi xuất phát những tiếng ồn đó để hạn chế chúng bằng những biện pháp kiến trúc đơn giản như lắp đặt tường cách âm hoặc các tấm cách âm. Tấm cách âm không chỉ giúp giảm bớt tiếng ồn, mà còn có thể phát huy tác dụng như những chi tiết trang trí nội thất trên tường và giúp cho căn phòng của trẻ được sinh động hơn. Một cách khác để hạn chế tiếng ồn trong phòng của trẻ chính là trải thảm. Thảm được xem là một loại vật liệu phủ sàn thân thiện với trẻ tự kỷ bởi tính năng hạn chế nguy cơ chấn thương khi chơi đùa hoặc vấp ngã. Ngoài ra, thảm còn có tác dụng hạn chế hiện tượng phản quang gây chói mắt và giảm bớt tiếng ồn trong phòng.

Nguyên tắc chung cần ghi nhớ chính là thấu hiểu những nhu cầu và sở thích đặc biệt của trẻ tự kỷ đối với môi trường xung quanh. Từ đó, việc thiết kế và bố trí phòng riêng cho trẻ sẽ hoàn toàn khả thi và mang lại hiệu quả như mong muốn.

Bố trí ánh sáng hợp lý 

Các nghiên cứu cho thấy, ánh sáng có khả năng chi phối tâm trạng của con người và trẻ tự kỷ nhạy cảm với ánh sáng hơn những đứa trẻ bình thường. Đây là một yếu tố quan trọng mà cha mẹ cần xem xét khi lắp đặt hệ thống đèn trong phòng của con. Ngoài ra, phòng sinh hoạt của trẻ tự kỷ cần hạn chế sử dụng đèn huỳnh quang do có tính chất lập lòe. Ánh sáng lập lòe không chỉ khiến trẻ dễ bị mất tập trung, mà còn có nguy cơ gây mỏi mắt và đau đầu. Việc chiếu sáng kém chất lượng gây ảnh hưởng tiêu cực đối với những trẻ nhạy cảm với ánh sáng. Nếu phòng của con bạn đang sử dụng loại đèn không phù hợp, hãy thay đổi bóng đèn ngay lập tức. Ưu tiên chọn loại bóng đèn có ánh sáng khuếch tán hoặc loại đèn có thể điều chỉnh độ sáng. Với loại đèn có nút vặn điều chỉnh như thế, cha mẹ dễ dàng lựa chọn và thay đổi độ sáng của đèn sao cho phù hợp nhất với nhu cầu của con.

Thiết kế màu sắc

Tương tự như ánh sáng, một số màu sắc nhất định có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tâm trạng của trẻ tự kỷ. Do đó, cần tuyệt đối tránh xa những sắc màu quá tươi hoặc quá tối. Những màu sắc tươi sáng chỉ nên được dùng làm những điểm nhấn nhỏ trong phòng. Các nghiên cứu đã chỉ ra, những màu sắc phù hợp nhất với trẻ tự kỷ chính là những gam màu dịu nhẹ và trung tính. Nếu sử dụng giấy dán tường trong phòng của trẻ, cha mẹ cần hạn chế các mẫu giấy dán tường có quá nhiều đường kẻ hoặc hoa văn cầu kỳ, vì chúng có thể khiến trẻ tự kỷ cảm thấy bối rối và mất tập trung. Ưu tiên sử dụng màu sắc dịu nhẹ và các loại sơn tường có thành phần an toàn cho sức khỏe của trẻ. Hãy sử dụng màu sắc như một công cụ giao tiếp hiệu quả và giúp trẻ tăng cường nhận thức hơn.

Chứng tự kỷ ở trẻ không xuất phát từ việc cha mẹ nuôi dạy con không tốt hay vì điều kiện gia đình thiếu thốn. Nhưng nếu trẻ tự kỷ được quan tâm, chăm sóc và hỗ trợ đúng cách, các em sẽ phát triển được hết năng lực học tập và các kỹ năng tự lập để sớm hòa nhập trong môi trường học đường và xã hội.

Không gian cảm giác

Trong phòng riêng của trẻ tự kỷ, cha mẹ hãy dành một góc nhỏ riêng biệt để bài trí “Không gian cảm giác” cho con. Các nghiên cứu cho thấy, “Không gian cảm giác” được kiến tạo nhằm mục đích giúp trẻ tự kỷ cảm thấy thoải mái, bình yên và thoát khỏi mọi sự âu lo cùng những sự huyên náo bên ngoài. Để phân biệt không gian này với phần còn lại của căn phòng, cha mẹ có thể sử dụng màn che hoặc tấm vách ngăn và bố trí trong đó những vật dụng như ghế lười, đồ chơi, tấm nhún và bóng tập thể dục có kích thước phù hợp để trẻ có thể tha hồ thư giãn và giải phóng cảm xúc của mình.