UNFPA kêu gọi thế giới chấm dứt nạn kết hôn trẻ em

Tại Việt Nam, kết quả cuộc Điều tra các mục tiêu phát triển bền vững về trẻ em và phụ nữ năm 2020-2021 (gọi tắt là Điều tra SDGCW Việt Nam 2020-2021), do Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF), UNFPA và Tổng cục Thống kê thực hiện cho thấy, có 7,4% phụ nữ và 1,4% nam giới tuổi vị thành niên hiện đã kết hôn hoặc sống chung như vợ chồng. Trong số phụ nữ và nam giới từ 20-24 tuổi được điều tra, có 14,6% nữ giới tảo hôn trước 18 tuổi so với 1,9% nam giới tảo hôn trước 18 tuổi.

Trước vấn nạn tảo hôn vẫn còn diễn ra dai dẳng trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam, nhân Ngày lễ tình nhân năm 2022, cũng như những năm trước, UNFPA kêu gọi thế giới chấm dứt nạn kết hôn trẻ em và nhấn mạnh trao quyền cho trẻ em gái là yếu tố quan trọng để chấm dứt tình trạng kết hôn trẻ em.

Nhận thức mạnh mẽ hơn về sự tràn lan của kết hôn trẻ em trên toàn cầu và hậu quả của vấn đề này có thể giúp các nhà lãnh đạo - cũng như bản thân thanh thiếu niên - đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững trong việc chấm dứt thực hành này một cách triệt để.

Dưới đây là những sự thật về vấn đề kết hôn ở trẻ em, theo UNFPA: 

- Kết hôn trẻ em là vấn đề phổ biến và xảy ra ở mọi nơi trên thế giới

Không phải tất cả các trường hợp kết hôn trẻ em hoặc sống chung như vợ chồng với trẻ em đều là do quyết định của cha mẹ hoặc người giám hộ - trẻ vị thành niên đưa ra lựa chọn này như một cách để thể hiện tính độc lập, thoát khỏi hoàn cảnh khó khăn, bao gồm cả nghèo đói hoặc bạo lực gia đình, hoặc vì họ coi đó là cách duy nhất để hoạt động tình dục trong bối cảnh có những hạn chế về quan hệ tình dục ngoài hôn nhân.

- Đã có những tiến bộ, nhưng vẫn chưa đủ

Tỷ lệ kết hôn trẻ em trên toàn cầu đang giảm dần. Tình trạng kết hôn trẻ em đã giảm ở hầu hết các khu vực trong 25 năm qua, với một số khu vực có tỷ lệ kết hôn trẻ em cao đã có những tiến bộ nhanh chóng trong thập kỷ qua.

Tuy nhiên, nếu những nỗ lực như vậy không được đẩy nhanh, việc giảm số lượng trẻ em gái kết hôn sẽ không theo kịp tốc độ tăng dân số. Khoảng cách về tỷ lệ kết hôn trẻ em giữa các hộ gia đình giàu nhất và nghèo nhất ngày càng gia tăng ở hầu hết các nơi trên thế giới. Bên cạnh đó, đại dịch COVID-19 đã làm gián đoạn các nỗ lực chấm dứt kết hôn trẻ em và gây ra những hậu quả kinh tế trên diện rộng, điều này dự kiến sẽ dẫn đến có thêm tổng cộng 13 triệu trường hợp kết hôn trẻ em từ năm 2020 đến năm 2030, nếu đại dịch không xảy ra, sẽ không dẫn đến số lượng tăng thêm này.

- Kết hôn trẻ em thường gia tăng trong các bối cảnh nhân đạo

Xung đột, di dời, thiên tai và biến đổi khí hậu làm trầm trọng thêm các tác nhân dẫn đến kết hôn trẻ em thông qua phá hủy sinh kế và hệ thống giáo dục, làm tăng nguy cơ bạo lực tình dục và gây lo ngại cho sự an toàn của trẻ em gái và danh dự gia đình. Nhìn chung, kết hôn trẻ em xảy ra trong tình trạng dễ bị tổn thương cao hơn gần hai lần so với mức trung bình của thế giới.

- Về mặt chi phí, việc chấm dứt kết hôn trẻ em là điều có thể thực hiện được một cách đáng ngạc nhiên

Tháng 11/2019, UNFPA đã công bố một nghiên cứu chung với Đại học Johns Hopkins, với sự phối hợp của Đại học Victoria, Đại học Washington và Tổ chức Avenir Health; nghiên cứu đánh giá mức đầu tư để chấm dứt tình trạng kết hôn trẻ em tại 68 quốc gia, đây là các quốc gia chiếm khoảng 90% các trường hợp kết hôn trẻ em. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc chấm dứt nạn kết hôn trẻ em ở những quốc gia này trong giai đoạn 2020 - 2030 sẽ chỉ tiêu tốn 35 tỷ Đô la Mỹ. Báo cáo đưa ra chi phí để ngăn ngừa một trường hợp kết hôn trẻ em là 600 Đô la Mỹ - tương đương với giá của một số đôi giày thể thao xa xỉ. Khoản đầu tư 35 tỷ Đô la Mỹ - vào các can thiệp giáo dục, các sáng kiến trao quyền, đào tạo kỹ năng sống và các chương trình thay đổi các chuẩn mực xã hội xung quanh vấn đề kết hôn trẻ em - sẽ ngăn ngừa khoảng 58 triệu trường hợp kết hôn trẻ em. Trên hết, trẻ em gái không bị kết hôn sớm có thể “đóng góp hiệu quả hơn cho kinh tế hộ gia đình”, mang lại lợi ích đáng kể cho cộng đồng của họ theo thời gian.

- Kết hôn trẻ em bị cấm tại hầu hết mọi nơi trên thế giới

Hai trong số các Hiệp định về quyền con người được phê chuẩn rộng rãi nhất trên thế giới, Công ước về Quyền trẻ em (CRC) và Công ước về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử chống lại phụ nữ (CEDAW), đều ngăn cấm kết hôn trẻ em. Các hiệp ước này đã được hầu hết các quốc gia ký kết hoặc phê chuẩn.

Tuy nhiên, trên khắp thế giới, luật quốc gia hoặc luật địa phương cho phép diễn giải khác nhau về nguyên tắc đã được thống nhất này.

- Kết hôn trẻ em và mang thai ở tuổi vị thành niên có mối liên hệ chặt chẽ và nguy hại

Kết hôn trẻ em thường là dấu hiệu báo trước việc mang thai sớm. Ở các quốc gia đang phát triển, trẻ em gái đã kết hôn chiếm phần lớn trong các ca sinh ở tuổi vị thành niên. Những lần mang thai sớm này gây ra những rủi ro sức khỏe nghiêm trọng cho trẻ em gái trong khi cơ thể các em có thể không phát triển đủ để làm mẹ. Trên toàn cầu, các biến chứng do mang thai và sinh nở là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em gái trong độ tuổi từ 15 - 19.

- Trao quyền cho trẻ em gái là yếu tố quan trọng để chấm dứt tình trạng kết hôn trẻ em

Cần có nhiều thay đổi để chấm dứt tình trạng kết hôn trẻ em, bao gồm tăng cường và thực thi pháp luật chống lại thực hành này, thúc đẩy bình đẳng giới và đảm bảo cam kết của cộng đồng đối với quyền của trẻ em gái.

Tuy nhiên, những người trẻ tuổi cũng phải được trao quyền để hiểu biết và đòi lại quyền của mình. Điều này có nghĩa là họ phải được cung cấp thông tin chính xác về sức khỏe tình dục và sinh sản, cơ hội giáo dục và phát triển kỹ năng, cũng như các nền tảng để tham gia hoạt động cộng đồng và xã hội.

Những thông tin và cơ hội như vậy có thể giúp thay đổi cuộc đời. Với kiến thức, những người trẻ dễ bị tổn thương, bao gồm cả trẻ em gái, có thể tự vận động cho bản thân và thậm chí thuyết phục gia đình hủy bỏ hoặc trì hoãn việc đính hôn.