Cần có quy định riêng về nạn nhân bị bạo lực gia đình là trẻ em

Thảo luận về dự thảo Luật Phòng, chống bạo lực gia đình (sửa đổi) trong chương trình Hội nghị đại biểu Quốc hội (ÐBQH) hoạt động chuyên trách (ngày 8/9), các ÐBQH cho rằng, Dự thảo Luật chưa thực sự chú trọng đến đối tượng trẻ em - đối tượng dễ bị bạo lực gia đình (BLGÐ), và trên thực tế hàng năm số lượng trẻ em là nạn nhân của BLGÐ là rất lớn. Do đó, cần có mục riêng quy định về phòng, chống bạo lực trẻ em (BLTE) trong môi trường gia đình.

Báo cáo về dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, dự thảo Luật Phòng, chống BLGÐ (sửa đổi) sau khi chỉnh lý còn 56 điều, ít hơn 6 điều so với dự thảo trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ ba vừa qua.

Với sự chỉ đạo chặt chẽ của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đến nay, dự thảo Luật đã cơ bản đáp ứng được mục tiêu đặt ra, bảo đảm thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Ðảng để "phát triển gia đình hạnh phúc, bền vững và thực hiện phòng, chống BLGÐ toàn diện, khả thi, có hiệu quả"; tiếp tục hoàn thiện thể chế về công tác phòng, chống BLGÐ theo hướng tăng cường các biện pháp bảo vệ quyền con người theo Hiến pháp năm 2013; góp phần gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của gia đình, dân tộc, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới.

Nhiều quy định không phù hợp với đối tượng trẻ em là nạn nhân của BLGĐ

Cơ bản nhất trí với những nội dung trong dự thảo Luật, nhưng đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn ÐBQH tỉnh Hải Dương) cho rằng, dự thảo Luật chưa thực sự chú trọng đến đối tượng trẻ em, đối tượng dễ bị BLGÐ và trên thực tế hàng năm số lượng trẻ em là nạn nhân của BLGÐ là rất lớn.

Theo thống kê của Tổng đài 111, trong năm 2021, số trẻ em bị bạo lực bởi người thân trong gia đình là 72,84% - chiếm tỷ lệ cao nhất trong số vụ bạo hành trẻ em. Ðây mới chỉ là con số thống kê của Tổng đài, con số thực tế có thể sẽ lớn hơn rất nhiều. Tuy nhiên, những nội dung được quy định tại dự thảo Luật hầu như chỉ hướng tới người lớn, nhiều quy định không phù hợp với đối tượng trẻ em là nạn nhân của BLGÐ.

Cụ thể, theo đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, Ðiều 9 của dự thảo Luật quy định về quyền và trách nhiệm của người bị BLGÐ hầu như không phù hợp nếu người bị BLGÐ là trẻ em. Ðại biểu Nguyễn Thị Việt Nga cho rằng, các em không thể yêu cầu cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền bảo vệ sức khỏe, tính mạng, nhân phẩm, quyền và lợi ích hợp pháp của mình; không thể yêu cầu cơ quan, người có thẩm quyền áp dụng biện pháp ngăn chặn, bảo vệ, cấm tiếp xúc theo quy định của dự thảo luật này; không thể yêu cầu người có hành vi BLGÐ bồi thường thiệt hại. Thậm chí, quyền khiếu nại, tố cáo đối với hành vi BLGÐ cũng không có ý nghĩa đối với nạn nhân là trẻ em, nhất là trẻ em còn rất nhỏ tuổi.

"Với sự non nớt, nỗi sợ hãi khi bị BLGÐ, các em không thể cung cấp đầy đủ, chính xác nội dung vụ việc. Khi trẻ em bị BLGÐ bởi người thân, cũng không hy vọng người đại diện, người giám hộ của các em cung cấp thông tin một cách đầy đủ, chính xác....", đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga phân tích. 

Từ những phân tích trên, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị ban soạn thảo rà soát kỹ lưỡng và có những quy định riêng phù hợp hơn với nạn nhân BLGÐ là trẻ em, thống nhất với nguyên tắc phòng, chống BLGÐ của dự thảo Luật là ưu tiên bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người bị BLGÐ là trẻ em.

Trẻ em là đối tượng yếu thế đặc biệt

Ðồng quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn ÐBQH tỉnh Hải Dương) cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu, tiếp thu ý kiến ÐBQH để hoàn thiện dự thảo Luật và cần có chương riêng trong dự thảo Luật về phòng, chống BLGÐ đối với trẻ em.

Ðại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa nêu, theo báo cáo của Tổng Thư ký Quốc hội tổng hợp ý kiến ÐBQH phát biểu ở tổ và hội trường về dự thảo Luật này, có đến 28 nội dung ÐBQH góp ý về vấn đề phòng, chống BLTE trong môi trường gia đình. Một số nội dung đã được ban soạn thảo và cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp thu, nhưng trong dự thảo báo cáo tiếp thu giải trình không hề có ý kiến về việc tiếp thu và giải trình những ý kiến của ÐBQH về vấn đề này.

"Trong khi đây là vấn đề cần được hết sức chú ý trong luật này, nhất là việc xác định trẻ em là đối tượng yếu thế đặc biệt; đề nghị bổ sung các biện pháp đặc thù, có quy trình đặc thù riêng cho nhóm đối tượng này trong phòng, chống BLGÐ", đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa nhấn mạnh.

Từ đó, đại biểu kiến nghị bổ sung 1 mục về giải trình, tiếp thu các ý kiến ÐBQH góp ý về vấn đề phòng, chống BLTE trong môi trường gia đình. Ðồng thời, đề nghị tách riêng một mục quy định về phòng, chống BLTE trong gia đình phù hợp với đặc thù của nhóm đối tượng này. Trong đó, quy định về nguyên tắc phòng chống BLTE trong gia đình, định nghĩa các hành vi BLTE trong gia đình; các biện pháp phòng ngừa, hỗ trợ can thiệp xử lý vi phạm pháp luật về phòng chống BLGÐ đối với trẻ em. Các quy định này sẽ không trùng với quy định của Luật Trẻ em, bởi Luật này sẽ quy định riêng và cụ thể hóa những nội dung về vấn đề BLTE trong môi trường gia đình.