Con gây ồn nơi công cộng, cha mẹ xử trí thế nào?

Đôi khi trẻ gây rối do bị thay đổi môi trường

Chị Thanh Xuân cho con gái gần 2 tuổi đi máy bay, dù đã chuẩn bị trước một món đồ chơi con yêu thích và hai miếng bông gòn để nút tai bé, nhưng khi máy bay vừa cất cánh, bé đã khóc ré lên. Ba mẹ dỗ dành kiểu gì bé cũng không nín. Nhiều hành khách ái ngại nhìn gia đình chị, có người chẹp miệng tỏ ý khó chịu. Chị lúng túng xin lỗi các hành khách vì sự bất tiện này, mong mọi người thông cảm vì đây là lần đầu tiên cậu bé đi máy bay. May sao, một bà mẹ cũng có con nhỏ ở gần đó gợi ý chị cho bé bú để làm bé dịu lại hoặc hãy cho con nghe bài hát mà con yêu thích. Thật là kỳ diệu khi bài “Baby shark” được bật lên, cô bé có vẻ trấn tĩnh trở lại, tiếng khóc nhỏ dần rồi dịu hẳn.

Tương tự như máy bay, trẻ cũng có thể cảm thấy khó chịu, hồi hộp hoặc lo lắng khi đi tàu, xe, tới những chỗ đông người như bến tàu, nhà ga hoặc phải xếp hàng khi đứng chờ mua vé vào các địa điểm vui chơi, giải trí.

Anh Quang Thắng có cậu con trai năm nay đã 7 tuổi, nhưng cậu bé vô cùng hiếu động, vì thế mỗi lần cho con đi tàu để về quê, anh “căng như dây đàn”. Cậu bé đứng ngồi không yên, chỉ cần bố rời mắt ít phút là cậu đi khỏi chỗ ngồi, lang thang khắp toa tàu, có lúc còn ngồi vào những chỗ trống trong góc khuất làm anh đi tìm mướt mồ hôi. Bị bố bắt ngồi yên thì cậu nói không ngừng nghỉ. Cậu cứ luôn miệng hỏi: Mình đi đến đâu rồi bố? Chỗ này là chỗ nào hả bố? Bao giờ thì mình tới nơi? Khi nào thì quầy bán đồ ăn vặt của nhà tàu sẽ đến chỗ mình?... Hỏi bố chán chê xong, cậu bé lại quay sang hỏi những người ngồi xung quanh.

Nhận thấy sự khó chịu và muốn được yên tĩnh của những khách ngồi gần, anh Thắng ra hiệu cho con hãy giữ trật tự. Tuy nhiên, cậu bé vẫn cứ vô tư nói như ở nhà khiến anh nhiều lúc ngượng chín mặt.

Tiến sĩ Wendela Whitcomb Marsh (Mỹ) gợi ý cho các bậc cha mẹ quy tắc 4S khi trẻ nhỏ gây ồn ào nơi công cộng, bao gồm: Dừng lại (stop), ngồi xuống (squat), thì thầm (shhh) và hát (sing). Quy tắc này thường được áp dụng khi trẻ và bạn không thể rời khỏi vị trí như đang đi máy bay, xem phim, dự tiệc... Bạn không cần áp dụng quy tắc 4S nếu có thể đưa con rời khỏi đám đông.

Dừng lại: Khi trẻ la hét nơi công cộng, cha mẹ nên dừng việc đang làm và chú ý đến trẻ. Cố gắng xác định cảm xúc của trẻ xem chúng có đang đói bụng, đau đớn, buồn bã hay hào hứng không để tìm ra giải pháp phù hợp giúp trẻ bình tĩnh lại.

Ngồi xuống: Sau khi xác định được nguyên nhân khiến trẻ kích động, cha mẹ hãy ngồi xuống trước mặt con, hạ thấp tầm mắt và nhìn vào đôi mắt của trẻ để đánh giá tình hình, giúp trẻ có cảm giác mình được quan tâm, giúp đỡ.

Thì thầm: Ở quy tắc này, cha mẹ cần mỉm cười và hạ thấp tông giọng xuống, hãy nói chuyện với trẻ một cách nhẹ nhàng, chậm rãi. Hạn chế yêu cầu trẻ trả lời vì có thể chúng đang lắng nghe và suy nghĩ ức chế lại cảm xúc quá kích động trong lòng của mình.

Hát (sing): Nếu trẻ vẫn chưa kiểm soát được cảm xúc, cha mẹ có thể hát nhỏ giọng bài hát quen thuộc hay bài hát mà trẻ yêu thích để giúp trẻ lấy lại bình tĩnh.

 

Làm gì khi con gây ồn nơi công cộng?

Trẻ có thể la hét, khóc lóc ở nơi công cộng do sợ hãi hoặc bị thay đổi môi trường, chênh lệch áp suất; hoặc cũng có khi chúng muốn thu hút sự chú ý của cha mẹ do bạn bận việc khác mà không quan tâm đến trẻ.

Theo kinh nghiệm chia sẻ của các bậc cha mẹ thường xuyên cho con nhỏ đi máy bay/ tàu/ xe thì để trẻ không sợ hãi, khóc lóc, cha mẹ nên chọn giờ khởi hành gần giờ trẻ hay ngủ để khi lên phương tiện di chuyển trẻ có thể dễ dàng đi vào giấc ngủ. Một giấc ngủ ngắn có thể giúp trẻ dịu bớt cảm giác khó chịu.

Hãy cho trẻ ăn vừa đủ trước khi đi xa và mặc những bộ quần áo thoải mái nhất. Với trẻ vẫn đang ăn sữa, hãy cho bé bú mẹ, bú bình hoặc ngậm ti giả lúc máy bay cất cánh và hạ cánh. Ðiều này khiến cơ hàm của bé hoạt động, kéo theo tai bé hoạt động giúp giải tỏa áp lực trong tai, từ đó giúp bé bớt ù tai, chóng mặt. Cha mẹ cũng đừng quên mang theo ít bông gòn để nhét vào tai bé, tránh áp suất không khí làm ảnh hưởng đến tai. Nhai kẹo hoặc kẹo cao su có thể giúp cân bằng sự chênh lệch áp suất và cải thiện tình trạng ù tai. Ðiều này cũng có thể áp dụng với trường hợp trẻ đi ô tô khi di chuyển lên vùng núi cao.

Nếu trẻ la hét, khóc lóc không phải do yếu tố bên ngoài tác động, mà chỉ vì muốn thu hút sự chú ý của cha mẹ, bạn nên ngừng các việc cá nhân để hỏi xem trẻ muốn gì và bạn có thể làm gì để giúp trẻ. Ða số trẻ sẽ ngừng la hét ngay khi nhận được sự quan tâm của cha mẹ.

Nhưng có một số trường hợp, dù không bị môi trường tác động, dù cha mẹ vẫn luôn để tâm đến trẻ nhưng chúng vẫn cứ gây ồn nơi công cộng, thậm chí có những hành vi bất lịch sự đối với người xung quanh như nghe hoặc xem video clip để tiếng quá to, nói chuyện ồn ào, bắt nạt trẻ khác, vứt rác bừa bãi… Trong các trường hợp này, cha mẹ nên làm gì?

Nếu bạn nghĩ rằng những hành vi trên của con là bình thường và phớt lờ thì trẻ sẽ không bao giờ học được cách cư xử lịch thiệp khi tới nơi công cộng, chốn đông người. Hãy nhắc nhở trẻ không gây ồn và cư xử đúng mực, đúng quy định, tôn trọng mọi người xung quanh.

Tuy nhiên, nhắc nhở như thế nào để trẻ nghe lời và không cảm thấy bị “mất mặt” ở nơi đông người cũng là một nghệ thuật. Cha mẹ không nên quát tháo trẻ trước mặt mọi người mà cần giữ bình tĩnh để nhắc nhở trẻ nhẹ nhàng. Nếu trẻ vẫn không tiếp thu, bạn có thể gọi con ra một góc riêng để nói chuyện, hoặc đưa trẻ rời đám đông (nếu có thể) để không làm ảnh hưởng đến mọi người.

Ðừng nghĩ “trẻ con có biết gì đâu”. Trẻ em như một miếng bọt biển, chúng học hỏi cách cư xử từ cha mẹ. Do đó, cha mẹ cần làm gương và nhắc nhở trẻ đúng lúc.